is eene benaming welke men vooral in den bloeitijd van het liberalisme gaf aan sommige roomsch-katholieken wegens hunne aanhankelijkheid aan den paus van Rome. Het woord is ontstaan uit het lat. ultra montes, d. i. aan gene zijde der bergen (Alpen), waar — althans ten opzichte van noordelijk Europa — de paus woont.
Eigenaardig is het, dat de benaming U. bijna uitsluitend door niet-katholieken wordt gebruikt, en dat men nergens eene duidelijke omschrijving van het woord vindt. De meest verspreide verklaring is deze, dat een U. aan den paus een onbeperkt oppergezag over alle katholieken toekent; daartegenover stelt men dan een gewoon „Katholiek” die aan den paus een dergelijke macht niet toeschrijft. Feitelijk ligt de zaak zoo: Een katholiek die zijn geloofsleer kent weet, dat de paus volstrekt geen onbeperkt gezag over alle katholieken kan uitoefenen. In alle zaken, die niet met geloof of zeden in betrekking staan, is ieder katholiek absoluut vrij. Maar van den anderen kant is ieder katholiek verplicht, op straffe van niet meer katholiek te zijn, aan te nemen, dat de paus het recht en de macht heeft om datgene te gebieden, wat rechtstreeks of zijdelings tot het gebied der r.-kath. geloofs- of zedeleer behoort, en datgene te verbieden wat rechtstreeks of zijdelings met geloof of zeden in strijd is.
