of zelfstandigheidsverandering. Verandering (mutatio) is volgens de Scholastiek (zie ald.): overgang van den eenen toestand in den anderen.
Zij onderscheidt twee zulke veranderingen nl. een toevallige (mutatio accidentalis)} waarbij de zelfstandigheid dezelfde blijft en slechts de toevalligheden (accidentia) veranderen, bijv. wanneer een voorwerp van koud warm wordt, of een looden kogel omgesmolten wordt in een kubusvorm, en een zelfstandige (mutatio substantialis), waarbij de zelfstandigheid (substantia) zelf verandert bijv. wanneer hout tot asch verbrandt. Deze zelfstandige verandering onderscheidt zij weder in tweeën nl. in een vormelijke (formalis), waarbij alleen de wezensvorm verandert, doch de stof, die door dienzelfden wezensvorm tot een wezen wordt gemaakt blijft, zooals in het voorbeeld van het hout dat tot asch verbrandt, en een geheele (totalis) waarbij èn de wezensvorm èn de stof (materia prima) verandert. Deze geheele zelistandigheidsverandering vindt volgens de r.-kath. leer alleen plaats bij de Consecratie in de Mis, door welke het brood en de wijn geheel en al veranderd worden in het lichaam en bloed van Christus, terwijl slechts de gedaanten, de toevalligheden, zooals smaak, reuk enz. van het brood en den wijn overblijven. Het woord Transsubstantiatie werd in dezen zin het eerst officieel gebruikt door het 4e concilie van Lateranen in 1215. (Zie ook: Consecratie, Mis, Sacrament des Altaars).
