het onderwerp van het oordeel. In een andere beteekenis is S. of onderwerp het beschouwend ik, het bewustzijn, dat de voorstellingen vormt en aan het voorwerp of object tegenovergesteld is.
Inzoover de mensch zich zelven beschouwt is hij tegelijk S. en object, omdat hij dit beiden tegelijk doch in een verschillende betrekking is. Het subjectieve in ons staat tegen het objectieve buiten ons in een wederkeerig verband, waardoor de voorstelling der uitwendige zaken in ons wordt geboren. Het subjectieve kan in een zeker opzicht weder tot een voorwerp, dat is geobjectiveerd worden, als iemand naar een voorstelling handelt, of datgene verwezenlijkt wat hij te voren bedacht of ontworpen had. Wanneer men zegt dat het een subjectieve en geen objectieve beschouwing is, meent men dat deze alleen met een bijzonder gevoelen en niet met de gesteldheid der zaak zelve overeenkomt. Het objectieve te subjectiveeren noemt men het voorwerp in zijn voorstelling op te nemen en naar zijn bijzondere opvatting te vervormen. Kant is de eerste die het onderscheid tusschen subjectief en objectief in helderder daglicht heeft geplaatst. De wijsgeeren der 17de eeuw (Descartes, Malebranche enz.) gebruikten voor het begrip subjectief juist het woord objectief en voor dit laatste: formeel.
