lat., hetzelfde als reservatio mentalis, is een beperking, welke men aan zijn eigen gesproken of geschreven woorden geeft, welke beperking echter alleen in den geest gemaakt wordt. Wanneer die beperking zoodanig is, dat zij op geen enkele wijze uit de woorden kan gehaald worden, dan heet zij R. stricte mentalis (d. i. een R. m. in strikten zin), en staat zij gelijk met een leugen.
Kan echter die beperking uit de woorden zelve, zooals zij geschreven of gesproken zijn, worden afgeleid, dan heet zij R. late mentalis (R. m. in wijden zin), en is zij onder zekere omstandigheden geoorloofd, n.l. dan, wanneer de andere persoon geen recht heeft om de zaak, waarom het gaat, te weten, en tegelijkertijd het zwijgen van de zijde des sprekers of des schrijvers eenig vermoeden zou doen ontstaan, dat schadelijk voor hem is.De geoorloofdheid van een R. late mentalis wordt verdedigd op grond van het feit, dat er in de samenleving noodzakelijk een middel moet aanwezig zijn, om de waarheid in bepaalde omstandigheden verborgen te houden. Het is en blijft echter altijd een vereischte, dat de twee boven aangegeven voorwaarden aanwezig zijn. Op zich zelf genomen is een R. m. in de aangeduide omstandigheden ook geoorloofd voor de rechtbank. Daar deze echter slechts te letten heeft en ook slechts kan letten op het uitwendige, d. w. z. op de woorden waarmede iemand een verklaring aflegt, daarom beschouwt zij een dergelijke verklaring als valsche verklaring en, ingeval een eed is afgelegd, als meineed.
