a. Werktuig om vochten omhoog te persen, waar de gewone zuigpomp niet meer voldoende is.
Het bestaat uit een buis, die tot in het water reikt, en practisch zeker niet langer zijn mag dan ± 8 meter. Bovenaan in deze buis bevindt zich een klep, naar boven opengaande, hartklep geheeten. Boven deze klep is het pomplichaam veelal een parallelle cylinder met zuiger. Bij het naar boven heffen van den zuiger ontstaat in de pompbuis eene vermindering van luchtdrukking na eenige slagen zoo groot, dat de dampkring op het water werkend, dit omhoog perst tot boven de hartklep. Gaat de zuiger omlaag, dan sluit terstond de hartklep.De zuiger zelf heeft dikwijls kleppen, naar boven openend; gaat de zuiger omlaag, dan dringt het water, in het pomplichaam aanwezig, boven den zuiger; gaat deze omhoog, dan wordt dit water opgeperst in een buis van willekeurige lengte.
Soms heeft de zuiger geen klep, maar dan is boven de hartklep in het pomplichaam een zijbuis aangebracht van willekeurige lengte, en onder in deze zijbuis is een klep, naar boven opengaande. Drukt men den zuiger omlaag, dan sluit de hartklep en het water worde in de zijbuis geperst. Gaat de zuiger omhoog, dan sluit de klep in de zijbuis en houdt het daarin aanwezige water tegen, terwijl de hartklep open gaat, en den dampkring gelegenheid geeft, een nieuwe hoeveelheid water onder den zuiger te brengen. Deze pompen worden in zeer verschillende vormen vervaardigd: zoo b.v. de vleugelpomp. — De rotatieperspomp geeft door een zeer snel draaiend rad met schoepen een snelle beweging aan het water, dat letterlijk omhoog wordt geslingerd. Om bij de perspompen den waterstroom geregeld te doen vloeien, gebruikt men een luchtketel.
b. Werktuig om gassen samen te persen. In hoofdzaak komt de constructie overeen met die van de perspomp, boven beschreven. Het doel echter is niet om gassen omhoog te voeren, maar om ze in bepaalde ruimte samen te persen. Daar de gassen zooveel fijner zijn dan de vochten, moeten deze pompen veel zuiverder worden afgewerkt.
