Krimoorlog, de oorlog, die in 1853 tusschen Rusland en de Porte uitbrak en waarbij Frankrijk en Engeland zich met de laatste verbonden. De aanleiding was het zoogenaamd Oostersch vraagstuk (zie ald.).
Toen een firman van den sultan in 1852 wel de rechten der grieksche christenen in het turksche rijk op het bezit van het Heilige graf erkende, maar tevens aan de r.-kath. vergunde in de kapel van den Olijfberg de mis te lezen, vorderde Rusland in Febr. 1853 van de Porte zekerheid voor de rechten der grieksche kerk door een verdrag, dat het protectoraat van Rusland over deze zou vaststellen. Toen deze eisch werd afgewezen en een russ. legermacht de Donauvorstendommen binnentrok en in bezit nam, verklaarde de Porte, steunende op de hulp der westel. mogendheden, aan Rusland den oorlog, die aan den Donau en tegelijk in Azië begon, en vooral in de Krim met hevigheid gevoerd werd. De vloten van Engeland en Frankrijk voeren in Jan. 1854 de Zwarte zee binnen en. de fransche en engelsche legers landden bij Gallipoli. Toen echter de krijgsoperatiën, door verschillende bezwaren gedrukt, hier geringen uitslag deden verwachten, werd tot de expeditie naar de Krim besloten, ten einde Sebastopol te veroveren en de russ. vloot in de Zwarte zee te vernietigen. In Sept. 1854 landde de expeditie bij Eupatoria in de Krim. Op 20 Sept. leed de russ. krijgsmacht bij de Alma de eerste nederlaag en 28 Sept. begon de gedenkwaardige belegering van Sebastopol (zie ald.), hetwelk, nadat 8 Sept. 1855 de Malakof door de Franschen stormenderhand was ingenomen, door de Russen ontruimd werd.
Ook naar de Oostzee werden door Engeland en FYankrijk vloten gezonden, om de vloot van Rusland te vernietigen, maar deze expeditiën leverden geringen uitslag op. Terwijl nieuwe uitrustingen voor den oorlog gemaakt werden, volgde onverwacht de vrede, die 30 Maart 1856 te Parijs gesloten werd. Rusland stond een onbeduidende streek van Bessarabië af; al het veroverde gebied werd teruggegeven en de Zwarte zee voor onzijdig verklaard. De Porte en Rusland verbonden zich aan deze zee geen arsenalen te hebben en slechts een zeer kleine zeemacht op haar te onderhouden. Op de Alandseilanden zou Rusland de vestingen en militaire etablissementen niet herstellen. Het verdrag van 1841 omtrent het sluiten der zeestraten werd opnieuw bekrachtigd, de betrekking der Donauvorstendommen nader bepaald en de regeling der Donauvaart aan een commissie opgedragen.
