Etat Indépendant du Congo, een neutrale kolonie in Afrika, onder souvereiniteit van koning Léopold II van België. De grens loopt van de monding der Kongorivier eerst noordelijk, dan n.o. langs de Tsjiloango, welke rivier de kolonie van Portugeesch-Kabinda scheidt, vervolgens oostwaarts naar Manjanga aan den Kongo, welken stroom zij alsnu volgt, tot a/d 4den n.-breedtegraad, dan oostwaarts tot den 30sten graad w.-lengte, wendt zich hier naar het 2., volgt den westoever van het Tanganika- en het Moeromeer, tot zij onder 13° Z.B. haar zuidelijkst punt bereikt (op het Loangwa-Kafoeëplateau), loopt van hier langs de waterscheiding tusschen de Loeapoela en de Loealaba op het Dilomeer toe, buigt zich dan naar het n., volgt de Kassai tot ter hoogte van 7° Z.B., gaat dan naar de Koeiloe, deze opwaarts tot 8°, vervolgens naar het w. tot aan de Kuango, langs deze rivier noordwaarts tot 5° 48', en begeeft zich van dit punt af westwaarts weer naar den Kongo, welks linkeroever zij dan stroomafwaarts volgt tot aan de zee.
De K. heeft, binnen deze grenzen een oppervlakte van 2.252.780 km.2, met 14 —30 millioen inw. Koning Leopold heeft verder persoonlijk van Engeland het gebied aan den Boven-Nijl tot benoorden Ladö gepacht. Op de vlakke kuststreek ter breedte van ongeveer 100 km. volgt een bergachtig binnenland, met uiterst vruchtbare hoogvlakten en uitgestrekte moerasstreken. Het kustgebied heeft een geheel ander klimaat dan het binnenland. Aan den Beneden-Kongo duurt de regentijd van midden Sept, tot begin Mei; in de warmste maanden (Nov.—Mei) stijgt de temperatuur tot 33,5° C., om in de koelste maanden (Juni—Oct.) tot 17.8° C. te dalen. Aan den Midden-Kongo regent het in alle maanden.
De bevolking is een bonte mengeling van Bantoe-stammen. De voornaamste handelsplaatsen liggen aan den Beneden-Kongo, in de landschappen Banana, Boma, Matadi en Ponta de Lenha. De K. wordt, onder souvereiniteit van den koning der Belgen geregeerd door een te Brussel zetelende centrale regeering, die een gouverneur-generaal benoemt, die verblijf houdt te Boma. Het wapen van den K. vertoont een zilveren dwarsbalk in blauw, rechts van boven een gouden ster, en in het midden een schild met een gouden leeuw op zwart. De voornaamste voortbrengselen van den K. zijn caoutchouc (uitvoer in 1901 voor 43.96 mill. francs), ivoor en palmolie; de uitvoer van den K. bedroeg in 1901 in het geheel 50.49 mill. francs.De K., een stichting van de door Stanley onder bescherming van Leopold II bestuurde „Internationale Afrikaansche Compagnie”, kreeg zijn tegenwoordige uitgebreidheid in de jaren 1881—84, door verdragen en schikkingen met opperhoofden der in die streken woonachtige volksstammen. In 1889 heeft de koning van België zijn rechten op de K. bij testament aan den belgischen staat vermaakt; deze verhouding is nader geregeld bij wet van 10 Aug. 1901.
Literatuur: Wauters, Les Belges au Congo (Bruss. 1884), Chavanne, Reisen und Forschungen im K. (Jena 1887), Pechuel-Loesche, Kongoland (ald. 1887), Wissmann, Enter deutscher Plagge quer dure.h Afrika (7de dr. Berl. 1890), R. Büttner, Reisen im Kongolande (4de dr. Leipz. 1890), Linde, The fall of the Congo Arabs (Lond. 18896), Poskin, L’Afrique équatoriale (Bruss. 1897), Boulger, The Congo State (Lond. 1898), Blanchard, Formation et constitution politique de l’Etat Indépendant du Congo (Par. 1899), Wauters, L’Etat Indépendant du Congo (Bruss. 1899), Donny, Manuel du voyageur du résident au Congo (3 dln., ald. 1900).
