1) Hoofdstad van het koninkrijk Beieren, aan de Isar, een van de schoonste steden van Duitschland, heeft verscheidene voorsteden. M. kan bogen op mooie pleinen, waarvan in de eerste plaats moeten vermeld worden: de Max Joseph-Platz, een van de fraaiste pleinen van Europa, de Maria-Platz, het Wandelplein, de Maximilian- en de WittelbachPlatz.
De aanzienlijkste straten zijn: de Ludwigsstrasse met verscheidene prachtige paleizen, de Theatiner-, de Pranner- en de Kauffinger-Strasse. De voornaamste gebouwen zijn: het oude residentie-slot, het nieuwe koninklijke paleis de „Königsbau”, in 1835 voltooid, met aan de n.-zijde de Hofgarten. Bij het paleis de koninklijke en de nationale hofschouwburg en het oude hoftooneel, waarop echter tegenwoordig niet meer gespeeld wordt. Van de kerken onderscheiden zich de Michels-, de Theatiner-, de Lodewijks- en de Maria-kerk door architectonische schoonheid; de meeste zijn ook versierd met fresco-schilderwerk. M. heeft verder een glyptotheek, een van de schoonste gewrochten van bouwkunst, dat een menigte meesterwerken van de plastische kunsten bevat, een fraaie pinacotheek, het paleis van den hertog van Leuchtenberg met een aantal kunstwerken, een munt. De stad is rijk aan wetenschappelijke instellingen; daartoe behooren de universiteit, in 1826 van Landshut naar M. verplaatst met een uitgebreide bibliotheek, verder een magnetisch en meteorologisch observatorium, een academie voor kunsten en wetenschappen, een genootschap voor schoone kunsten, een letterkundig genootschap, een militaire school, een doofstommen-instituut, een blind en-insti tuut, een polytechnische school, een optisch instituut, een gymnasium, een handelsschool, enz.
Er is wellicht geen andere plaats in Duitschland, die zooveel kunstenaars en bekwame technici heeft als M., fabrieken zijn er echter minder. De belangrijkste zijn: de oude beroemde ertsgieterij, de fabrieken van glasschilderingen, aardewerk, bronzen en ijzeren voorwerpen, zijden stoffen, suiker, leder en chocolade, vloerkleeden en piano’s. De fabrieken van mathematische instrumenten en telescopen zijn met roem bekend. Van veel belang zijn ook de bierbrouwerijen. De handel is aanzienlijk, vooral in granen, en wordt bevorderd door een aantal handelsinrichtingen en banken. De middelen van verbinding met andere plaatsen zijn talrijk; in zeven verschillende richtingen loopen spoorwegen, die bovendien nog vertakkingen hebben.
De stad beroemt zich op de uitvinding van de steendrukkunst door Sennefelder en Schmidt. M. ontleent haar naam aan hare stichting op een stuk grond, dat in 962 aan monniken toebehoorde, werd in 1157 door Otto IV ommuurd, werd in 1632 door de Zweden en in 1704, 1741 en 1742 dool* de Oostenrijkers ingenomen en in 1800 door de Franschen bezet; 500.000 inw.2) Klein-M., stadje in Opper-Oostenrijk, Oostenr.Hongarije, 2750 inw.
