Monisme

betekenis & definitie

(van grieksch monos, alleen) de metaphysische beschouwing, die alle verschijnselen in het heelal tot een enkel principe, hetzij materieel of geestelijk, wil terugvoeren; meer in het bijzonder die, welke in het ten grondslag gelegde enkelvoudige principe de tegenstelling tusschen het materieele en het geestelijke zelf zoekt te overwinnen, door uitbreiding en denken alleen als twee verschillende verschijnselen van een en dezelfde ten grondslag liggende, ofwel geheel onbekende ofwel ook door beide attributen tegelijk bepaalde laatste essentie op te vatten. Kant loste het vraagstuk in anderen zin op, door tusschen deze dubbele wijze van zich te openbaren alleen binnen de grenzen der waarneming te onderscheiden, tegelijk echter nadruk leggend op haar strengen en onscheidbaren samenhang, juist ten gevolge van de grondwetten der waarneming, de zaak op zich zelf . ter zijde latend, daar een begrip van haar in *t algemeen uitgesloten is.