(Carcer Mamertinus, Tullianum) de beruchte, thans nog bestaande gevangenis van het oude Rome, aan den noordhoek van het Forum onder de kerk San Giuseppe de’ Falegnani gelegen, het oudste (wellicht nog etruscisch) bouwwerk der stad. Zij bestaat uit twee boven elkander liggende vertrekken, waarvan elk oorspronkelijk slechts één ronde opening in de zoldering had (het onderste met een bron, en daarom waarschijnlijk een voormalig, in de rots van den berg uitgehouwen brongebouw) en was bestemd voor staatsmisdadigers, krijgsgevangen vorsten enz. die hier geworgd of aan den hongerdood prijsgegeven werden.
Volgens de overlevering brachten ook de apostelen Petrus en Paulus hier hun laatste dagen door, vandaar dat paus Silvester I .op verlangen van keizer Constantijn de gevangenis aan de beide apostelen wijdde.
