of Gesta pontificum Romanorum, een ten onrechte aan Anastasius Bibliothecarius toegeschreven verzameling van biographieën der roomsche pausen van Petrus tot op Conon (687), die later stuksgewijs I voortgezet werd. Zij gaat klaarblijkelijk op een nog ouder werk terug en bestaat zelfs in verschillende lezingen.
De twistvraag is nog niet beslecht, welke tekst de oudste en in welke eeuw hij ontstaan is. De jongere handschriften, die de geschiedenis der pausen tot Stephanus II (752), Hadrianus I (795), Stephanus VI (891), eindelijk tot Martinus V (1431) voortzetten, zijn zeer talrijk, doch van zeer verschillende waarde. Ook in de oudere bestanddeelen van het „boek der pausen’' worden naast zeer oude en geloofwaardige berichten tendentieuse misvormingen van de werkelijke gebeurtenissen, zelfs formeele vervalschingen gevonden. De eenig bruikbare uitgaven zijn die van Duchesne (2 dln., Parijs 1886—92 en van Mommsen in de Monumenta Germaniae, (Berlijn 1898.
