1) Provincie van het koninkrijk Spanje, in Galicië, grenst ten n. en w. van den Atlantischen. oceaan, ten o. aan Lugo, ten z. aan Pontevedra, heeft een oppervlakte van 7903 km2., telt 620.000 inw. (voor ½ analphabeten), en is verdeeld in 14 districten; C. is een waar bergland, welks korte rivieren aan de zeer onregelmatige kust in diep-insnijdende, meest voortreffelijke havens vormende rias (bochten) uitmonden; de hoogstê berg is de Coba da Serpe (803 m.) aan de oostgrens; het klimaat is koel, rijk aan regen; de gemiddelde temperatuur bedraagt ruim 14° C,; de sterk verweerde bodem is weinig vruchtbaar, bevat echter hier en daar wouden, weideland en strooken bebouwbaar land. die nog koren boven behoefte opleveren; de veeteelt is bloeiend, visscherij en scheepvaart leveren een groot deel der kustbevolking het noodige; de productie van delfstoffen is onbeduidend; de nijverheid omvat het inzouten van visch, fabrieken van scheepsproviand, glaswaren, fayence, linnen, en lederwaren. Het hier gesproken dialect is verwant aan het portugeesch (zie ook Galicië).
2) Hoofdstad der prov. Coruna, fraai gelegen aan de Ria (bocht) van Coruna en aan de spoorlijn Palencia-Montforte-Coruna, bestaat uit de bovenstad ot oude stad, die door muren is omgeven, door een citadel wordt beheerscht en op het oostelijk deel van een landtong ligt, en de benedenstad, La Pescaderia, die uit een visschersdorp ontstaan, thans met haar nieuwe straten, waaronder de Calle Real, en promenaden het gegoede deel der bevolking herbergt; C. is zetel van den kapitein-generaal van Galicië, van een hooggerechtshof, van een handelsrechtbank enz., is een vestingplaats eersten rang, en heeft 38,000 inw., een zestal kerken (waaronder de in het midden der 12{lc eeuw gebouwde Santiago en de Santa Maria del Campo), een bagno met plaats voor 500 veroordeelden, hospitalen, kazernen, een school voor de zeevaart, en allerlei andere instellingen van onderwijs; de zeer veilige, halvemaanvormige haven wordt door vijf forten verdedigd, waaronder de forten San Anton en Santa Cruz aan den ingang; 2 km. van C. de naar men wil door Trajanus gebouwde Hercules-vuurtoren. C. heeft een groote sigarenfabriek, la Palloza, in de voorstad Santa Lucia, en belangrijken handel, vooral kustverkeer; de voornaamste uitvoerproducten zijn levend vee, gevogelte en eieren naar Engeland, ooft, wijn, sardines en zoolleer, zeep en glaswaren; de invoer bestaat uit visch, suiker en huiden uit Zuid-Amerika, en steenkolen, petroleum en katoenen manufacturen uit Engeland; er is een nederl. consulaat. C. staat in geregelde verbinding met alle spaansclie en verschillende europeesche havens, cn verder met Habana, Buenos-Ayres en Brazilië, werwaarts in het laatste tiental jaren der 19,le eeuw een sterke landverhuizing uit de provincie Coruna heeft plaats gehad. C., wellicht een stichting der Phoeniciërs, heette bij de Romeinen Brigantium, bij Ptolemeus Plavium Brigantium, in de middeleeuwen Caronium; in de haven van C. trok in 1588 Filips II zijn Onoverwinnelijke vloot bijeen; 10 jaren later verscheen een eng. vloot onder Drake en Norris voor C., dat veroverd en voor een deel verbrand werd; nabij C. zocht de fransche maarschalk Soult op 16 Jan. 1809 vruchteloos de zich terugtrekkende Engelschen onder Moore te verhinderen zich in te schepen; op 21 Febr. 1820 werd te C. door het volk en de troepen de constitutie in werking gesteld; 13 Juli 1823 veroverde generaal Bourck de hoogten vóór de stad, waarop zij kapituleerde.
