is het beheer door het moederland van zijn bezittingen in vreemde werelddeelen; reeds sedert de oudste tijden werden er koloniën gevonden.
Gedurende de oudheid hadden de Pheniciërs en Grieken al koloniën langs de Middellandsche zee, doch het doel was voornamelijk handel te drijven, en daarom bleven de koloniën vrij wel politiek onafhankelijk van het moederland. De Romeinen zochten meer naar militaire koloniën, die aan de Romeinsche wetten onderworpen waren. Tijdens de Middeleeuwen had de koloniale politiek weinig te beteekenen, om eerst na de ontdekking van Amerika een groote vlucht te nemen.
In onzen modernen tijd is het streven naar koloniale expansie algemeen geworden door den snellen aanwas van bevolking en productieve krachten, waarom in overzeesche landen naar een uitweg werd gezocht voor den overvloed van menschen, producten en kapitalen. Reeds hebben een twaalftal grootere en kleinere mogendheden, die samen slechts V<, van den aardbol in beslag nemen, uitgestrektheden gelijk aan 43 pCt. harer oppervlakte aan haar bestuur onderworpen; het aantal inwoners dat in de koloniën onder haar vlaggen leeft, bedraagt niet minder dan 570 millioen, dat is 37 pCt van het menschdom; 2/s daarvan wonen op Engelschen bodem.
De zoo uiteenloopende bestuursstelsels der verschillende koloniën (wier aantal 126 bedraagt) laten zich tot twee hoofdsoorten terug brengen:
1. De assimilatie of volledige opname der koloniën als deelen van het moederland, en van daaruit geregeerd met gelijksoortige wetten. Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië en België (de Congo-Staat) zijn daarvan de voorbeelden.
2. Bij het andere bestuursstelsel, tracht het Opperbestuur den bestuursvorm aan te passen aan de verschillende toestanden dier landen en volken, wat leiden moet tot steeds meer afscheiding en volledige onafhankelijkheid of autonomie. Door Engeland, Denemarken en Noord Amerika en Nederland is dit stelsel het trouwst toegepast; ook Duitschland deed zijn eerste stappen op koloniaal gebied in deze richting.
Eigenaardig is de tusschengroep, die de Slaven vormen tusschen deze Romaansche veroveraars aan den eenen en de Germaansche kolonisten aan den anderen kant. Rusland en ook Japan, streven naar volledige fusie der nieuwe gebieden, doch dringen het vreemde land niet ontijdig hun wetten op; een langzame opslurping wordt echter door het bestuur in de hand gewerkt.
Literatuur: P. Leroy Beaulieu, La colonisation moderne. H. van Kol, De bestuursstelsels der hedendaagsche koloniën. Dr. Zimmermann, Europäische Kolonisation.
