lettisch Kursemme, russisch Kurljandskaja gubernija, gouvern. in het n.w. deel van Europeeseh-Busland, is een der Oostzeeprovinciën, beslaat een oppervlakte van 27.286 km.2, en telde in 1897: 672.634 inw. Het grenst ten w. aan de Oostzee, ten n. aan de golf van Eiga, en landwaarts aan Lijfland, Kowno, Witebsk en Oost-Pruisen.
Het land is aan de kusten vlak, overigens heuvelig. Goede havens hebben alleen Libau, Polangen en Windau. De hoofdrivieren zijn de Duna en de Aa. Het klimaat is gematigd; de temperatuur bedraagt in Juli 22°, in Jan. —13° C. De bevolking bestaat voor 75 pCt. uit Letten, voor ruim 8 pCt. uit Duitschers (meest tot den adel en gegoeden stand behoorend), en overigens uit Israëlieten, Russen, Polen, Litauers enz. Hoofdstad is Mitau.
K., oorspronkelijk bewoond door een volk dat de Koeren heette en in de 13de eeuw door de Duitsehe ridders tot het christendom gebracht, vormde daarop tot 1561 een deel van het gebied der Duitsehe orde, werd in dat jaar een aartshertogdom onder souvereiniteit van Polen (eerste hertog van K. Gotthard Kettler, de laatste grootmeester der Duitsehe orde), kwam ten tijde van Biron (zie ald.) onder invloed van Eusland, en werd door diens zoon Peter in 1795 voor een jaargeld aan dat rijk afgestaan.
