eigenlijk Iaigo (Eneco) Lopez de Recalde, heilige, stichter van de orde der Jezuïeten (zie ald.), geb. 1491 op het kasteel Loyola in de spaansche provincie Guipuzcoa, vertoefde in zijn jeugd als page aan het hof van Ferdinand den Katholieken en diende vervolgens in het leger. Bij de belegering van Pampeluna door de Franschen in 1521 aan beide beenen zwaar .gewond, liet hij, nadat zij reeds volkomen geheeld waren, den eenen voet, die niet naar wensch was hersteld, opnieuw breken.
Tijdens de tweede heeling werd door het lezen van een leven van Christus en een verzameling levens van heiligen L., tot dan toe een wereldling, een heilige. Zoodra hij hersteld was, verdeelde hij zijn goederen onder de armen >en deed een pelgrimstocht naar Montserrat, waar hij zijn wapenen ophing bij het beeld der Moeder Gods en zich tot ridder der H. Maagd verklaarde. In een grot nabij het naburige Manresa bracht hij geruimen tijd in ascetische oefeningen door, als vrucht waarvan hij de beroemde Geestelijke oefeningen (Exercitia spiritualia, Rome 1548) schreef. In 1523 deed hij een reis naar het Heilig Land; doch zijn plan, zich daar aan de bekeering der Mohammedanen te wijden, werd verijdeld; hij keerde 1524 naar Spanje terug. Hij leerde nu twee jaren op een jongensschool te Barcelona latijn en bezocht vervolgens de universiteit te Alcala, waar hij ook anderen tot geestelijke oefeningen begon over te halen.
Daar hij door de Inquisitie als sectedrijver verdacht werd, moest hij 40 dagen in de gevangenis doorbrengen. Hij ging vervolgens naar Salamanca en 1528 naar Parijs, waar hij 1534 magister in de philosophie werd. Daar ontwierp hij met eenige landslieden, zooals Franciscus Xaverius, Laynez e. a. het plan, een orde te stichten, om in Palestina voor de ongeloovigen te prediken of, als zulks niet uitvoerbaar was, zich ter beschikking van den paus te stellen. Daar enkelen der gezellen hun studiën nog niet voltooid hadden, ging L. 1535 weer naar Spanje. In 1537 kwamen zij te Venetië bijeen en gingen vervolgens naar Rome, waar zij 1540 van Paulus III de bevestiging der orde verkregen. De beperking, dat zij slechts 60 leden mochten tellen, werd reeds 1543 opgeheven.
In 1541 werd L. tot generaal gekozen. De door hem vervaardigde Constituties der orde werden door de na zijn dood in 1558 gehouden algemeene congregatie aangenomen. L. overl. 31 Juli 1556, werd 1609 door Paulus V zalig1622 door Gregorius XV heiligverklaard. Zijn feestdag is 31 Juli.
