Henry clay

betekenis & definitie

Amerikaansch staatsman, geb. nabij Richmond in Virginië, 12 April 1777, was de zoon van een predikant der baptisten, die in 1782 overleed, de zijnen zonder middelen achterlatend; C. arbeidde als kind op een farm, kreeg op 15-jarigen leeftijd een betrekking op een der bureaux van de Court of Chancery, vond hier invloedrijke vrienden, en begon in 1796 in de rechten te studeeren, werd in 1797 tot de balie toegelaten en vestigde zich op het einde van laatstgenoemd jaar als practiseerend advokaat te Lexington; zijn opvallend talent om een jury te influenceeren verschafte hem weldra een uitgebreide praktijk; in 1799 begon hij zijn politieke loopbaan met een poging om den staat Kentucky in zijn nieuwe grondwet een voorziening tot geleidelijke afschaffing der slavernij te doen opnemen, hoewel hij zich overigens meer voor- dan tegenstander van dit misbruik betoonde; in 1803 werd hij lid van het wetgevend lichaam van genoemden staat; drie jaren later werd hij, hoewel den bij de wet bepaalden leeftijd nog niet hebbende bereikt, in den Senaat der Vereenigde Staten gekozen, waarin hij echter slechts weinige maanden zitting had; in 1807 nam hij weder zitting in de legislatuur van Kentucky, waarvan hij in 1808 tot speaker werd benoemd; gedurende deze sessie daagde hij een medelid, dat hom bij de beraadslagingen heftig had aangevallen, uit tot oen tweegevecht, dat werkelijk plaats had en waarbij beide partijen gewond werden; in 1811 werd hij voor de eerste maal lid en tegelijk speaker van het Congres; in deze hoedanigheid stelde hij alles in het werk om de Vereenigde Staten Engeland den oorlog te doen verklaren; bij het einde van deze oorlog was hij een der commissioners die naar Gent werden gezonden om over den vrede te onderhandelen (1814); hij bewmrkte hierbij dat de clausule, die Engeland het bevaren van de Mississippi veroorloofde, geschrapt werd; gedurende zijn verblijf in Europa hield hij zich twee maanden te Parijs op, word ingeleid in. de kringen van mevr. de Stael, en werd bij zijn terugkomst in Amerika andermaal tot speaker van het Congres benoemd; in 1827 kandidaat voor den presidentszetel was hij de vierde in stemmenaantal, en ijverde bij de herstemming voor de verkiezing van Adams, die, gekozen zijnde, hem tot secretaris van staat benoemde; voor de presidentsverkiezingen van 1832 weder gekandideerd, bleef hij weder in de minderheid; in 1836 was hij de kandidaat der whigs wier leider hij was, doch leed de nederlaag tegen Van Buren; hierdoor ontmoedigd gaf zijn partij in 1840 haar stem aan Harrison; hoewel zij in 1844 weder voor zijn verkiezing arbeidde behaalde de kandidaat der demokraten, Polk, een sterke meerderheid; door deze teleurstellingen ontmoedigd trok hij zich in 1844 uit het openbare leven terug, doch aanvaardde in 1848 weder een mandaat voor den Senaat: zijn bill van 1850, spottenderwijs „omnibus-bill” geheeten, beoogde toelating van Californië tot de unie, uitsluitend op den grondslag der constitutie van 1849, die de slavernij in beginsel verwierp, terwijl aan de nieuw verworven territories Utah en NieuwMexico de bestendiging van de slavernij werd vrijgelaten; zijn naam is ook verbonden aan het „Missouri-compromis”, hetwelk bepaalde, dat de slavernij niet zou mogen worden geduld in eenigen staat, die in de toekomst zou worden gevormd in de landen benoorden 36° 31', doch Missouri nog als slavenhoudende staat tot de unie toeliet. C. stierf 29 Juni (volgens Encyclopaedia Britannica 29 Juli) 1852 te Washington. Ben sterk uitkomende trek in C.s politiek was zijn streven Amerika los te maken van allen europeeschen invloed; daartoe ook bepleitte hij met al zijn redenaarstalent de erkenning van de nieuwe zuid-amerik. republieken; in zijn actie in zake de tarieven bleef hij zich zelf niet gelijk. In 1857 en 1862 enz, werden zijn speeches en geschriften, met een biographische schets van de hand van Calvin Colton uitgegeven