1) Arrondissement van het fransche departement Seine-Inférieure, 905 km.2 groot; het is verdeeld in 13 kantons, met 123 gemeenten en in 1896: 252.322 inw.
2) Le Havre, of Le Havre-de-Grâce, tijdens de revolutie Le Havre-Marat, hoofdstad van het arrondissement H. en van de kantons H. I—VI (tezamen 10 gemeenten), na Marseille de voornaamste handelshaven van Frankrijk, ligt aan de noordzijde van den hier 9 km. breeden en ruim 6 meter diepen mond der Seine, 71 km. van Rouaan en 228 km. van Parijs, nabij de krijtkaap La Hève (100 meter hoog), aan de spoorlijnen Parijs—H. en H.—Les Ifs (38 km.), telde in 1901: 129.044 inw. (havrais, havraises).
H. is regelmatig gebouwd en heeft tal van pleinen; de hoofdwegen zijn de Boulevards François I en Straatsburg, en de Court de la République. Overigens is H. een stad van jongen datum, arm aan monumentale bouwwerken; de voornaamste kerken zijn: de Bon-Secours van Ingouville (15de of 16de eeuw) en de Notre-Dame, waarvan de eerste steen gelegd werd in 1539; er is een stadhuis in renaissancestijl, een beurs, een mu-
seum, een arsenaal voor de marine, een hydrographische school met sterrenwacht, een lyceum, een handelsschool. De haven van H., wier 100 meter breede ingang 452 meter lang is, en die 500 schepen kan bevatten, bestaat uit een buitenhaven, die toegankelijk is gedurende drie uren van het vloedgetij, en negen ruime bassins of binnenhavens; zij heeft twee vuurtorens en verschillende versterkingen. Aan haar uitmuntende haven en aan haar gunstige ligging aan de monding van den grooten waterweg naar Parijs, dankt de stad haar tegenwoordige beteekenis. Zij is het hoofdstation van de fransche landverhuizing naar de nieuwe wereld geworden. De voornaamste artikelen van invoer zijn katoen (1899: 144.7 millioen francs), koffie (142,3), katoenen waren (97.7), koper (69), voorts cacao, zijden waren, caoutchouc en gutta-percha, huiden en vellen, ertsen, uitheemsche houtsoorten, wol, machinerie, graan; van uitvoer: katoenen waren (171.5), soieries (136.3), wollen stoffen en manufacturen, bewerkte huiden, koffie, ruwe huiden, koper, verder draaiwerk, cacao, wijn, mode-artikelen en kunstbloemen, papier en papierwaren, verfhout-extracten, articles de Paris. De geheele invoer bedroeg in 1900: 1155, de uitvoer 919 millioen francs.
Scheepsverkeer in 1900 (alleen groote vaart en internationale kustvaart, met inbegrip van het verkeer met de koloniën): ingeklaard 2578 schepen met 2.455.818 registerton; bovendien nog 3605 fransche kustschepen met 491.012 registerton, uitgeklaard: 2637 schepen met 2.531.819 registerton, benevens 3541 fransche kustschepen met 400.501 registerton. De vloot van H. bestond einde 1900 uit 159 stoomschepen en 52 zeilschepen voor de groote vaart. Verder heeft H. een levendig verkeer te water met Parijs en tusschengelegen plaatsen. Wat de industrie betreft, zoo heeft H. suiker- en petroleum-raffnaderij en, meerdere fabrieken van chemische preparaten, een glasblazerij, katoenspinnerij en -weverij, bierbrouwerij, koper- en ijzersmelterij, anker smederij en, fabrieken van machinerieën, draadtrekkerijen, en scheepstimmerwerven, waaronder de Forges et chantiers de la Méditerranée voor oorlogsschepen.
In de middeleeuwen bestonden aan den noordelijken oever van het estuarie der Seine twee kleine havenplaatsen. Frans I liet te dezer plaatse een oorlogshaven aanleggen (1517), waarin reeds in 1545 een vloot tegen Engeland uitgerust werd. H. bleef langen tijd een oorlogshaven. Rondom de mede door Frans I hier gestichte kapel van Notre-Dame de la Grâce ontstond weldra een volkrijke plaats, die aanvankelijk naar genoemden koning Ville Françoise werd genoemd, en eerst later haar tegenwoordigen naam kreeg. In 1562 kwam de haven in de macht der Engelschen; reeds in 1564 echter verjoeg Karel IX hen weer. H. werd meermalen, in het bijzonder in de eerste helft der 18de eeuw, door stormvloeden geteisterd en tweemaal (1694 en 1759) had het een bombardement van de Engelschen te doorstaan.
Richelieu en Vauban maakten H. tot een der grootste, veiligste en sterkste havens van hun tijd. Reelds in 1572 was EL een belangrijke handelsplaats, en het zond walvischvaarders uit tot naar Spitsbergen en Newfoundland. In 1870 vonden de Duitschers hier een hardnekkig verzet. H. is de geboorteplaats van Georges de Scudéry, soeur Madeleine, Bernardin de Saint-Pierre, Casimir Delavigne enz.
