atmospherische neerslag in den vorm van witte, ondoorschijnende korrels ijs, hagelkorrels geheeten. De H. is een verschijnsel dat doorgaans optreedt vóór onweer; gevallen waarin H. zonder onweer opgetreden is, zijn nog niet met zekerheid waargenomen.
Volgens de tot dusver gedane waarnemingen treedt de H. reeds op in April en Mei, terwijl hij zijn maximum bereikt in Juni en Juli.De H. begint derhalve in den tijd, waarin de onderste luchtlagen van het vasteland een hoogere temperatuur beginnen te verkrijgen, terwijl de luchtlagen daarboven en die in de nabijheid der zee nog de wintertemperatuur hebben. Zoodanige tijden zijn uitermate gunstig voor het ontstaan van opstijgende luchtstroomen. De lucht geraakt daarbij zeer licht in zeer koude ruimten, waar de waterdamp snel tot ijs kan worden. Is daarenboven overvloedig water voorhanden dat afgekoeld is tot beneden het smeltpunt zonder gestold te zijn (zie Smelten, en Wolken), dan zijn alle voorwaarden aanwezig die voor de vorming van H. noodig zijn. Hagelval heeft slechts op een beperkte oppervlakte plaats en duurt meestal kort, zelden langer dan 10—20 minuten. De hoeveelheid der als H. neervallende ijsmassa's is verschillend; zij kan op een enkele plaats zeer groot zijn.
H. treedt over geheel Europa op, in het westen naar het schijnt veelvuldiger dan in het oosten. In de warme deelen der aarde komt hij alleen voor in de gebergten. Waarschijnlijk ontstaat bij elk onweder H., en smelten de korrels dikwijls onderweg, zoodat zij in den vorm van groote regendroppels op den grond aankomen. In enkele streken van betrekkelijk geringe uitgestrektheid valt opmerkelijk veel H., terwijl hij in andere streken weinig of in het geheel niet optreedt. Een bevredigende verklaring van deze, van de topographische verhoudingen afhankelijke verschijnselen, is nog niet gegeven. H. is een door de landbouwers zeer gevreesd verschijnsel, daar hij steeds de te veld staande gewassen beschadigt en soms een goed deel van den oogst vernielt.
Men heeft velerlei pogingen aangewend om den H. door z.g. H.-afleiders onschadelijk te maken, doch zonder bevredigend gevolg. In den laatsten tijd zijn ongeveer overal hagelverzekeringmaatschappijen opgericht. .
De gedaante der hagelkorrels is niet altijd dezelfde; nu eens zijn zij afgerond, dan hoekig; vaak aan een zijde afgerond en aan de tegenovergestelde zijde pyramidaal afgepunt; gewoonlijk hebben zij een doorzichtig omkleedsel en een ondoorzichtige kern; of wel zij bestaan uit afwisselend doorzichtige en ondoorzichtige concentrische lagen. Ook de grootte der korrels loopt uiteen; dikwijls bereiken zij de grootte eener hazelnoot, soms die van een duivenei.
