1) Provincie van het koninkrijk Italië, aan de z.w. kust van het eiland Sicilië, grenst ten w. aan de prov. Trapani, ten n. aan Palermo, ten o. aan Caltanissetta, ten z. aan de Middell. zee, is 3862 km.2 groot, en telde 1901: 371.638 inw., of 96 per km.2; zij is verdeeld in de districten Bivona, Girgenti en Sciacca, tezamen met 41 gemeenten.
G. is zeer 'bergachtig, vooral in het n., waar de Monte-Cammarata 1576 meter hoogte bereikt; de weinige rivieren, als de Belice, Verdura, Magazzolo, Platani, Naro en Salso, zijn alle klein en liggen ’s zomers voor het meerendeel zoo goed als droog. Het land levert graan, peulvruchten, amandelen, olie, zoethout, johannesbrood en wijn, verder soda, zwavel, steenzout en marmer; uitgevoerd worden graan, zuidvruchten, zwavel, zout en visch. Van Porto-Empedocle aan de kust gaat een spoorlijn over de hoofdstad naar de noordkust van het eiland; verder voert een lijn van de verder oostelijk gelegen kuststad Licata naar Caltanissetta, beide lijnen staan door een derde, van Canicatti naar Caldare, met elkander in gemeenschap; een lijn langs de kust is in aanbouw.2) G., het Akragas der Grieken, het Agrigentum der Romeinen, hoofdstad der prov. en van het district G., 9 km. van de z.w.-kust van het eiland Sicilië, aan de samenvloeiing van de Drago (Hypsas) met de San Biagio (Agragas), die tezamen de rivier G. vormen, en per spoor verbonden met Porto-Empedocle, de haven van G., ligt in een vruchtbare streek, heeft een somber en onzindelijk aanzien, is zetel van het provinciaal bestuur, van een . bisschop, van een gerechtshof, en telde 1901: 25.024 inw. (tegen 21.274 in 1881); muren met torens uit de middeleeuwen, talrijke kerken, waaronder de hooggelegen groote kathedraal uit de 14de eeuw, later zeer gemoderniseerd; verder een lyceum, gymnasium, bisschoppelijk seminarie, museum van oudheden, een waterleiding bij welks aanleg men zich overblijfselen van oude waterwerken heeft ten nutte gemaakt, in de omgeving meerdere zwavelmijnen. 9 km. van G. ligt zijn haven, Porto-Empedocle, vroeger Molo di G. geheeten, met in 1901: 11.529 inw. en groote, in de rotsen uitgehouwen magazijnen der zwavel- en graanhandelaren van G.; uitvoer van graan, olijfolie, amandelen en siciliaansche zwavel (circa V6 van den uitvoer van geheel Sicilië); invoer inzonderheid van steenkool. G., in 535 aan het grieksche keizerrijk gekomen, viel in 828 in handen der Saracenen; in 1086 werd het ingenomen door graaf Roger I, die hier in 1093 een bisdom stichtte, waarvan de H. Gerlando de eerste bisschop was.
