of Braganza. Stamnaam der tegenwoordig in Portugal regeerende en tot 1889 ook in Brazilië geregeerd hebbende dynastie.
Het huis B., dat zijn titel naar de stad B., voorheen een hertogdom, voert, stamt af van Alfonso I (overl. 1461), een natuurlijke zoon van koning Johannes I. Door hun nauwe verwantschap aan het regeerend vorstenhuis en door hun rijkdommen, geraakten de hertogen van B weldra in groot aanzien, waardoor zij in hooge mate den nijd en de afgunst van het hof en van den adel wekten. De zwakke hertog Johannes van B. (overl. 1582), door zijn gemalin, Catharina, een kleindochter van Emanuel den Groote, bewogen om na het uitsterven van den bourgondischen stam (1580) aanspraken op den troon van Portugal te doen gelden, vermocht zich niet tegen het wapengeweld van Filips II van Spanje te handhaven. Toen het eindelijk in 1640 den portug. clerus en adel gelukt was het spaansche juk af te werpen, plaatsten zij hertog Johannes vanB. onder den naam Johannes IV (zie aldaar) op den portugeeschen troon. Na diens dood besteeg zijn zoon, Alfonso VI den troon, dien hij echter bij een door zijn eigen gemalin, Maria Francisca aangestookte revolutie in 1667 aan zijn broeder, Pedro I, verloor, die alsnu met Maria Francisca huwde, terwijl Alfonso tot zijn dood, 1683, gevangen gehouden werd Johannes V (1706—50), zoon en opvolger van Pedro I, verkreeg van den paus den titel Allergeloovigste majesteit, Rex fidelissimus; hij werd opgevolgd door zijn zoon Joseph I ( 750—77), deze door zijn dochter, Maria Francisca, (1777—92), onder wie het goede, dat onder haars vaders regeering door minister Pombal tot stand was gebracht weer verloren ging; genoemde koningin nam haar oom en gemaal Pedro tot mederegent, werd na diens dood (1787) krankzinnig, en moest 10 Febr. 1792 de regeering aan haar zoon, Johannes VI, overgeven, die na den dood zijner moeder, 20 Maart Hl6, den koningstitel aannam; bij overl. 10 Mrt. 1826: zijn gemalin was Carlotta, dochter van koning Karel IV van Spanje, geb. 1775, overl. 6 Jan. 830; uit dezen echt liet hij twee zonen na, Pedro en Miguel; de eerste (geb. 798), werd 12 Oct. 1822 als Pedro I tot keizer van Brazilië verklaard en deed 2 Mei 1826 ten behoeve zijner dochter, Maria da Gloria (geb. 4 April 18 9), afstand van de kroon van Portugal; zijn broeder dom Miguel (geb. 1802) verloofde zich in i 826 met genoemde Maria da Gloria en nam 26 Febr. 1828 het regentschap, dat van 10 Mrt. 1826 tot genoemden datum door zijn zuster Isabelle Maria geleid was, over; dom Miguel liet zich echter weldra door een ongrondwettig saamgeroepen Cortes tot koning verklaren, waarop Pedro met de wapenen de rechten zijner dochter handhaafde. Nadat dom Miguel verdreven was, besteeg Maria da Gloria 23 Sept. 833 als zelfstandige koningin den portug: troon en huwde 26 Jan. 1835 met hertog August, van Leuchtenberg; toen deze weinige maanden later stierf, huwde zij 9 April 1836 met Ferdinand, prins van Saksen-CoburgKohary, uit welken echt vijf zonen en twee dochters geboren werden; de koningin stierf 15 Nov. 1853, en werd opgevolgd door den oudste harer zonen, Pedro V, die I Nov. 1861 kinderloos 'Stierf, waarop zijn jongere broeder Dodelijk I (geb. 31 Oct. 1838) aan de regeering kwam; deze huwde 6 Oct. 1862 met Maria Pia, dochter van Victor Emanuel van Italië, die 28 Sept. 1863 kroonprins Karel, hertog van B., het leyen schonk; deze volgde 19 Oct. 1889 zijn vader op, als Karel I, nadat hij 22 Mei 1886 met Amalia, prinses van Bourbon-Orléans, gehuwd was; hij regeert thans (Juli 1901) nog; kroonprins is Lodewijk Philips, hertog van B., geb. 21 Mrt. 1887 te Lissabon.Een zijdlinie van het huis B. vormt de keizerlijke dynastie van Brazilië, welks stichter Pedro I was; zijn oudste zoon, Pedro II, geb. 2 Dec. 1825, werd na zijn abdicatie op 7 April 1831, tot zijn opvolger aangewezen en aanvaardde 23 Juli 1840 de regeering, werd echter bij een revolutie in Nov. 1889 verjaagd, en met zijn familie uit Brazilië verbannen. Met zijn dood, 5 Dec. 1891, stier deze zijdlinie in de mannelijke linie uit; zijn eenige dochter, Isabella, is gehuwd met graaf van Eu, uit het huis Orléans.
Een andere zijdlinie van het huis B. stamt van den tweeden zoon van Ferdinand I, Alvarez van B., die in 1510 den titel van graaf van Tentugall en Olivenza verkreeg; deze linie stierf uit met Jakob de Mello, hertog van Cadaval, 23 Dec. 1732.
