1. Arrondissement van het fransche dept.
Bouches-du-Rhône, omvattende 8 kantons (zie tabel), 32 gemeenten, hoofdstad Arles.Kanton: Oppervl. in KM2 Inwoners
Arles-Est (2 gem) . .
Arles-Ouest (1 gem.). } 1069½ 26.900
Eyguiières 171½ 7.000
Orgon, 178½ 9.500
Saintes Maries .... 376 1.200
Saint Remy 210 11.500
Tarascon 128½ 10.500
Chateaurenard .... 143½ 15.500
Totaal. . 2277½ 82.300
2. (Arelate) Hoofdstad van het gelijknamig arrondissement (zie vorig artikel), en van de kantons Arles-Est en Arles-Ouest, te zamen met 3 gemeenten en 26.900 inw., aan den hodfdarm der zich hier splitsende Rhone, 45 km. van hare monding in zee, 88 km. van Marseille, aan de spoorlijnen Parijs-Lyon-Marseille-Nizza, Arles-Lunel (45 km.) Arles—Saint-Louis du Rhône (41 km.), en Arles Fontvieille-Salon (46 km.); de stad heeft een handels-tribunaal, een bibliotheek, een museum, een kweekschool voor de zeevaart enz.
A. is een der oudste steden van Frankrijk en heeft een aantal zeer belangwekkende ruïnen, monumenten enz. waaronder een amphitheater (1846 gerestaureerd), een oud theater met den Rolandstoren, overblijfselen van het paleis van Constantijn den Groote, thans Ie chateau de la Troüille genaamd, bouwvallen van tempels, van een triomfboog en van vele praalgraven. In de omgeving van het theater zijn vele beeldhouwwerken, waaronder de beroemde „Venus van Arles“, (1621, sinds 1683 in het Louvre), opgedolven.
De tijd van het ontstaan van A. is niet met juistheid bekend ; waarschijnlijk bestond te dezer plaatse vóór de Romeinen er een kolonie vestigden, hetgeen ten tijde van Marius’ tochten naar Gallië geschiedde, reeds een gallische stad. Na de verovering van Gallië onder Julius Cesar breidde genoemde kolonie zich snel uit, en droeg een tijdlang den bijnaam Rome der Galliërs en zij was de residentie van de keizers Maximianus en Constantijn den Groote, onder wien zij als Constantia haar hoogsten bloei bereikte. Onder Honorius was zij de hoofdplaats van de provincie Gallië ; na de invasies der barbaren verhief Eurik, koning der Westgothen, haar tot hoofdstad van zijn rijk. Zij kwam in 508 in de macht der Oostgothen, in 535 aan de Franken, en werd in 879 hoofd stad van het koninkrijk Arelate (zie aldaar); in 1251 onderwierp zij zich aan den graaf van Provence, Karel van Anjou; in 1481 kwam zij aan Frankrijk. In 1536 werd zij vruchteloos door een leger van Karel V belegerd. In 1790 werd het aartsbisdom A., waarvan zij de zetel was, opgeheven.
De stad heeft 24.000 inw.; hoedenfabrieken, zij de spinnerij en, scheepsbouw, handel in granen, wijnen, olijven enz.
Een 47 km. lang kanaal verbindt Arles met de haven van Bouc aan de Middell. zee; van dit kanaal wordt door de scheepvaart een druk gebruik gemaakt, omdat het veiliger is dan de Rhöne, ter hoogte harer uitmonding.
