of Anisi. In de middeleeuwen een der schoonste residentiesteden van Voor-Azië, in het tegenwoordig Russisch-Armenië, aan de Arpatschaï.
In de 5de eeuw werd ter plaatse waar Ani later verrees een vesting aangelegd, die in de 8ste eeuw door een der Armenische vorsten van de dynastie der Bagratiden tot bewaarplaats zijner schatten werd gekozen; in 961 n. Chr. verhief de toenmalige vertegenwoordiger der genoemde dynastie dit fort om zijn ligging tot zijn residentie, waarop binnen weinig tijd een stad in de omgeving verrees, met paleizen, kerken, versterkingen enz.; in de lid0, eeuw telde zij reeds 100.000 inw.; in 1046 werd zij door den byzantijn Constantijn Monomak ingenomen; later kwam zij in de macht der Seldsjoeken en der Kurden. Tusschen 1124 en 1209 werd zij meermalen door de Georgiërs veroverd en in 1239 door de Mongolen uitgemoord, in brand gestoken en als met den grond gelijk gemaakt; in 1319 veroorzaakte een hevige aardbeving den volkomen ondergang dezer als door een tooverslag ontstane stad. Hare ruïnen hebben een omvang van 7 km.
