Fransch anthropoloog, geb. te Parijs 1852, bekend als de ontwerper van een anthropometrische methode, naar hem wel Bertillonnage geheeten, welke aanleiding gaf tot het instellen van een anthropometrischen dienst bij het politiewezen in Frankrijk en verschillende andere landen. De Bertillonnage of de gerechtelijke anthropométrie is de meting waaraan een individu, dat in handen van de politie valt, onderworpen wordt; het resultaat d ezer meting vormt het anthropometrisch signalement, waarvan de ervaring reeds de verkieselijkheid boven de oude wijze van signalement-opname heeft aangetoond, daar het een reeks zekere, onveranderlijke, niet te verbergen of te ontveinzen gegevens verschaft, die, indien zij in den volwassen toestand genomen zijn, als met wiskunstige zekerheid de identiteit van een individu op welk tijdstip van zijn overig leven ook, vaststellen.
De gemakkelijke toepassing der Bertillonnage wordt belangrijk gediend door het stelsel van rangschikking naar drievoudigen grondslag van den voorraad anthropometrische signalementkaarten, die, behalve de resultaten der meting, ook een beschrijvend signalement, het portret, den opgegeven naam enz. van den betrokkene bevat, en welke kaart bij een centraaldepót wordt gedeponeerd. De verschillende metingen zijn:1e totale lengte,
2e lengte der armen,
3e hoogte der buste,
4e lengte van het hoofd,
5e breedte van het hoofd,
6e grootte van het rechteroor,
7e lengte van den linkervoet,
8e lengte van den middelvinger der linkerhand,
9e lengte van den linkerpink,
10e lengte van den voorarm.
Deze metingen met groote nauwkeurigheid van en tot onveranderlijke punten der lichamen gedaan, leveren de karakteristieke elementen van het physisch individu, welke nimmer over alle gevallen bij twee personen geheel dezelfde zijn. In het stelsel Bertillon is mede begrepen het beschrijvend signalement, hetwelk met een enkel woord de kenmerkende bijzonderheden van het gelaat, als de kleur van de iris van het linkeroog, den overheerschenden vorm van het aangezicht, den bouw van het rechteroor, de kleur van hoofd- en aangezichtshaar en van het aangezicht enz. De klassificatie van den voor raad signalementen geschiedt eerstens in drie afdeelingen, gebaseerd op de lengte van het hoofd gemeten van den neuswortel tot aan de kruin:
A. Kleine hoofden — tot 183 mM.
B. Middelmatige hoofden — van 184 tot 189 mM.
C. Groote hoofden — boven 189 mM.
De drie afdeelingen A, B. C, worden vervolgens verdeeld in 9 kleinere, naar den grondslag der breedte van het hoofd; deze 9 weer elk in 3 naar de lengte der beide armen; de lengte van den middelvinger der linkerhand dient als grondslag voor de volgende verdeeling, die verder voortgezet wordt telkens in drieën naar de lengte van den linkervoet, gemeten in den toestand, dat er de volle lichaamszwaarte op rust (zie illustr. fig. 7), naar de lengte van den voorarm, naar de totale lichaamslengte, naar de lengte van den linkerpink ; indien de rangschikking naar dezen grondslag is aangevangen met een voorraad van 90,000 signalementen, is deze na de laatstgenoemde splitsing reeds verdeeld tot groepen van 15, bij welke men zeven variëteiten van de kleur der iris van het linkeroog onderscheidt, waardoor men weer kleinere groepen van 3 tot maximum krijgt, welke ten slotte worden gesplitst overeenkomstig de grootte van het rechteroor. Het stelsel B. dient vooral om bij een arrestatie uit te maken, of de gearresteerde meermalen in handen van politie of justitie is geweest, en in dat gevkl de waarheid hunner opgave te controleeren ; voorts is het een hulpmiddel ter opsporing van recidivisten en van vluchtelingen. Bij arrestatie wordt de gearresteerde gemeten; de lengte van het hoofd wijst de eerste afdeeling aan waartoe de gearresteerde, indien hij reeds vroeger is gemeten, gerangschikt is ; door de overige gegevens der meting geleid, komt men ten slotte, dat wil zeggen binnen enkele minuten, aan de laatste groep; hier moet de kaart van de gearresteerde gevonden worden of niet; zoo ja, dan geeft de kaart alle inlichtingen omtrent zijn vorig vonnis, enz; zoo niet, dan wordt een kaart gemaakt en bij den voorraad ingedeeld. Het anthropometrisch signalement is het eenige in Frankrijk en zijn koloniën in gebruik; voorts is het ingevoerd in Nederland, Zwitserland, Vereenigde Staten van Noord-Amerika, Argentijnsche Republiek, Rusland, Rumenië, Engeland, Pruisen, Oostenrijk enz.
