Organische basen, stikstofhoudende verbindingen; zij reageeren op dezelfde wijze als de organische alkaliën en verbinden zich met zouten tot zuren; de alkaloïden worden verdeeld in natuurlijke en kunstmatige. De natuurlijke alkaloïden worden gevonden in planten; zij bestaan hoofdzakelijk uit koolstof, hydrogeen en nitrogeen, de meesten bevatten daarenboven oxygeen.
Zij oefenen een krachtige werking uit op het dierlijk organisme, en worden zeer veel in de geneeskunde gebruikt; bij betrekkelijk groote hoeveelheid aangewend vormen zij zware vergiften; zij maken het werkzaam beginsel uit van de planten waarin ze gevonden worden, zooals de nicotine in tabak, theïne in thee, coffeïne in koffie, piperine in peper, narcotine in opium enz.Ook in dieren worden natuurlijke alkoïden gevonden, doch deze zijn weinig in getal; de voornaamste zijn de urea in de urine van zoogdieren, en kreatine en kreatinine in het sap van vleesch. De kunstmatige alkaloïden zijn voortbrengselen der moderne scheikunde en onderscheiden zich niet van de natuurlijke in samenstel of eigenschappen.
