Eerste koning van Portugal,grondlegger der zoogenaamde echte Bourgondische linie, zoon van Henri van Bourgondië (de overwinnaar van Portugal, die als graaf heeft geregeerd) en Theresia van Castilië; hij werd geboren 1110. Toen hij twee jaren oud was, stierf zijn vader; de regeering kwam nu in handen zijner eerzuchtige en losbandige moeder, waaraan hij ze bij zijn meerderjarigheid met geweld moest ontrukken.
Hij geraakte vervolgens in oorlog met Castilië, welks suprematie hij niet genegen was te erkennen; in bondgenootschap met Navarre behaalde hij verschillende overwinningen in Gallicië; daarna wierp hij zich op de Mooren, wier invasies hij reeds door den aanleg van de vesting Leiria begonnen was te keer te gaan; een veldslag had er plaats in de "vlakte van Ourique, op 25 Juli 1139, in welke, na een bloedige worsteling, waarbij volgens opgaven 200.000 Mooren omkwamen, de Portngeezen bet veld behielden. Op dien dag riepen de soldaten Alfonso, nog graaf, tot koning uit; hij maakte zich vasalvanden H. Stoel en werd (1142) door den paus bevestigd. 25 October 1147 nam hij, bijgestaan door de vloot der Engelsche kruisvaarders, Lissabon in; in 1158 maakte hij zich, na een beleg van twee maanden, meester van Alcagardo-Sal en voorts van Evora; in 1171 ontnam hij stormenderhand de vesting Santarem aan de Saraceenen, en joeg de bezetting over de kling; op deze zelfde plaats versloeg hij in 1184 Jusuf-ben-Jakub. Hij noodigde de Tempelridders en de Johannes-ridders in zijn gebied, en stelde de Avis-orde en de St. Michaeïs-orde in. Zijn Portugeesche onderdanen gaven hem den bijnaam van El Conquistador (de Veroveraar).
Hij onderscheidde zich verder als wetgever; hij vaardigde een wet op de troonsopvolging.uit, bracht regeling en orde in de voorrechten van den adel, in de administratie, de justitie enz. Hij stierf te Coimbra, 6 December 1185.
