Gepubliceerd op 14-03-2021

Adriaan valckenier

betekenis & definitie

geb. 1695 te Amsterdam, zoon van een bewindhebber der OostInd. Compagnie, kwam 1715 als onderkoopman in Indië, werd 1726 opperkoopman, 1727 boekhouder-generaal van Ned.-Indië, vervolgens raad-ordinair enz., en ten slotte door den Raad Van Indië tot gouv.-generaal gekozen (Mei 1737).

Tijdens zijn bestuur had te Batavia de moord op de Chineezen plaats, waarbij meer dan 10.000 slachtoffers vielen (Oct. 1740). De Chineezen, meest arbeiders en kleine handelaars, die men door allerlei middelen naar Indië en Batavia had gelokt, waren daar ten slotte te talrijk geworden, zoodat men allerlei pogingen in het werk stelde om zich weer van hen te ontdoen; o. a. werd besloten alle Chineezen die niets bezaten naar de Kaap de Goede Hoop te brengen. Door deze en dergelijke maatregelen kwam er onder de Chineezen een geest van ontevredenheid, die zich uitte in verschillende pogingen tot opstand, waarop de Raad van Indië het bevel gaf alle woningen van Chineezen te Batavia te onderzoeken; hiermede nam het bloedbad een aanvang, dat twee dagen duurde en waartegen door het gouvernement niets werd gedaan. Sommigen werpen de schuld van deze daad geheel op V.; de Jonge (Opkomst, dl. 9, 1877) stelt op grond Van archiefstudiën de zaak in een eenigszins ander licht. Doch ook in andere opzichten betoonde V. zich hardvochtig en onmeedoogend en zijn bestuur kenmerkte zich door groote willekeur. Ten slotte kwam het tusschen hem en den Raad van Indië tot een uitbarsting; hij liet verschillende leden van dien Raad gevangen zetten en vervolgens naar Nederland transporteeren.

Kort daarop ontving hij zijn reeds vroeger verzocht ontslag. Op de reis naar Nederland werd hij aan de Kaap de Goede Hoop gearresteerd, naar BataVia teruggebracht en daar 10 jaar gevangen gehouden. Hij overl. 1751 in de gevangenis.

< >