in het later Lat. co I i ca passio — in het oudere Nederl. verbasterd tot colicompas — ziekte van de karteldarm), koliek, buikkramp, aanvallen van pijn in het gebied van het darmkanaal of naburige delen, bijv. galsteenkoliek; syn. enteralgia, enterodynia. C. flatulénta, windkoliek, veroorzaakt door ophoping van gas in de darm.
C. haemorrhoidalis, aambeienkoliek, pijn met persend gevoel in de endeldarm bij lijders aan aambeien. C. hepatica, galsteenkoliek, uiterst heftige pijnen, uitgaande van het rechter hypochondrium, en verder uitstralende; vgl. Cholelithiasis. C. intertrópica, loodkoliek, vroeger verkeerdelijk voor een ziekte der hete landen aangezien; syn. colique bilieuse, C. des pays chauds, C. endémique, C. sèche. C. menstrualis, stondenkoliek; vgl. dysmenorrhoea. C. mucomembranacea (mucus, slijm, membrana, vlies), ontlasting van glazige buisvormige of vliezige slijmmassa’s onder koliekpijnen, misschien van nerveuse oorsprong (Leube); veranderingen van het slijmvlies worden niet gevonden; syn. enteritis membranacea, myxoneurosis intestinalis.
C. renâlis, niersteenkoliek, heftige, vaak ver uitstralende pijnen langs een urineleider, veroorzaakt doordat zich hierin een of meer steentjes uit het nierbekken bevinden. C. r heumática, koliek door koude vatten. C. saburrális, (saburra, zand, ballast), zie C. stercoracea. C. saturnina, loodkoliek, koliekpijnen met hardnekkige verstopping bij chronische loodvergiftiging. C.scortórum (scortum, publieke vrouw), koliekpijnen in het onderste gedeelte van de buik, die veel voorkomen bij publieke vrouwen, vooral tijdens de stonden toenemen en berusten op een neuralgie van de plexus hypogastricus, soms op ontsteking van de eierstokken of de eierleiders of op bloedaandrang naar het périmétrium ten gevolge van de veelvuldige prikkeling der geslachtsdelen. C. stercoracea s. saburrâlis (stercus, gen. stercoris, drek; saburra, zand, ballast), koliek ten gevolge van de prikkeling van de darmwand door drekmassa’s, vruchtenpitten enz.
C.vegetábilis, colique sèche. C. verminósa, (verminosus, vol wormen), wormkoliek, door ingewandswormen veroorzaakt.
