Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 06-11-2024

EQUIPOTENTIAALLIJN

betekenis & definitie

in het algemeen een kromme die in een equipotentiaalvlak ligt en bijv. optreedt bij de grafische weergave van potentiaalverdelingen als doorsnijding van een equipotentiaalvlak met het vlak van tekening (zie Elektromagnetisme: afb. 4).

De equipotentiaallijnmethode is een der elektrische methoden van de geofysische prospectie. Wanneer men via twee elektroden een elektrische stroom door de grond stuurt, lopen de stroomdraden van de ene elektrode naar de andere. In een homogeen substraat verlopen de stroomdraden regelmatig en zijn, in een horizontaal vlak beschouwd, symmetrisch ten opzichte van de lijn die de twee elektroden verbindt (afb. 1b). Wanneer er zich in dit substraat lichamen bevinden met een hogere of lagere elektrische geleiding, storen deze het verloop der stroomdraden die ze resp. concentreren of afstoten (afb. 2). Het opsporen van ertslichamen met een afwijkende geleiding berust op deze afwijkingen en is mogelijk op geringe diepte.

Rechtstreeks het verloop der stroomdraden bepalen is niet mogelijk. De stroomdraden liggen echter loodrecht op de equipotentiaalvlakken of, in een vlak gezien, op de equipotentiaallijnen (afb. 1) waarover het potentiaalverschil per definitie nul is. Deze lijnen kunnen met behulp van tastelektroden opgespoord en in kaart gebracht worden. De afwijkingen leveren een aanduiding over de aanwezigheid en lokalisatie van lichamen met een hogere of lagere geleiding. In de praktijk gebruikt men een paar primaire elektroden, geplaatst op een afstand van ca. 700 m, waartussen een potentiaalverschil bestaat van ca. 200 volt. Deze elektroden worden niet verplaatst, terwijl men met twee andere tastelektroden, waartussen een galvanometer bij gelijkstroom, of een versterker met koptelefoon bij wisselstroom, de equipotentiaallijnen kan opsporen.

Hierbij blijft een der tastelektroden stationair terwijl men met de tweede de punten met een gelijke potentiaal opzoekt. De wisselstroommethode heeft het voordeel dat de elektroden zelf niet polariseren zodat men door koper omhulde ijzeren staven kan gebruiken. Bij gelijkstroom moet men meer omslachtige, niet polariseerbare elektroden gebruiken. Voorts zie Exploratiegeofysica.

< >