(Fr.: dissociation; Du.: Dissoziation; Eng.: dissociation), in de chemie het omkeerbaar uiteenvallen in eenvoudiger bestanddelen, meestal onder afsplitsing van eenvoudige moleculen of ionen.
De dissociatiegraad, symbool: ⍺, geeft aan welk deel van het oorspronkelijk aanwezige aantal deeltjes gedissocieerd is (0 ≦ ⍺ ≦ 1). De evenwichtsconstante voor een dissociatie-evenwicht heet dissociatieconstante. Het aan dissociatie tegengestelde proces heet associatie.
Thermische dissociatie.
Enkele voorbeelden van dissociatie onder invloed van warmte zijn:
2HI ⇆ H2 + I2; 2H2O ⇆ 2H2 + O2 en CaCO3 ⇆ CaO + CO2.
Heeft de verwarming plaats in een gesloten ruimte, dan is de dissociatie onvolledig. Zo zal, wanneer HI in een gesloten kolf tot 440 °C verhit wordt, niet meer dan ¼ deel van de oorspronkelijke moleculen dissociëren. Bij dissociatie van CaCO3 ontstaat slechts één gas: CO2. Het evenwichtsmengsel is hierbij heterogeen: het CaCO3 zal dissociëren totdat de druk van het koolstofdioxide een bepaalde waarde heeft bereikt. Wordt die druk hoger gemaakt dan de evenwichtsdruk, dan treedt associatie op tot het evenwicht is hersteld. Tevens zie Elektrolytische dissociatie.