(Fr.: essence; Du.: Benzin; Eng.: petrol), verzamelnaam voor koolwaterstofmengsels met kooktrajecten tussen ca. 30 °C en ca. 200 °C, bestaande uit moleculen met 4 tot 10...12 koolstofatomen. Deze motorbenzine is bestemd voor energieopwekking; daarnaast kent men speciale kookpuntsbenzines, gebruikt als huishoudelijke en industriële oplos- en extractiemiddelen. De wereldproduktie en -verbruik van benzine bedroeg in 1975 ca. 800 megaton, hetgeen overeenkomt met ca. ¼ van de hoeveelheid verhandelde petroleumprodukten.
De componenten van benzine worden verkregen:
1. door gefractioneerde destillatie van petroleum (in de betekenis van ruwe aardolie); van deze zgn. straight-runbenzine is de hoeveelheid beperkt, doordat het gehalte aan bestanddelen dat kookt tot 200 °C, vrij klein is; de klopvastheid is in het algemeen slecht;
2. door ‘kraken’ (= afbreken) van hoger kokende grotere moleculen (kraakbenzine); 3. door katalytisch omvormen van petroleumfracties met overeenkomend kooktraject;
4. via synthetische processen uit kleinere moleculen (polymerisatie- en alkylatiebenzine).
Van motorbenzines voor de zuigermotoren van auto’s (eindkookpunt 200 °C) en van vliegtuigen (eindkookpunt 150...160 °C) wordt verlangd, dat zij regelmatig over het gehele traject koken en voldoende vluchtig zijn, om, aangepast aan het lokale klimaat een goed brandbaar luchtbenzinedampmengsel te vormen. Na ontsteking mag het nog niet verbrande mengsel niet voortijdig ontbranden (detoneren), aangezien hierdoor in de motor ongewenste drukstijging en ongewenste verwarming gaan optreden. Dit detoneren (‘kloppen’) hangt samen met de structuur van de te verbranden koolwaterstofmoleculen: de alifatische koolwaterstoffen (alkanen) met rechte keten zijn minder stabiel dan die met vertakte keten of met ringstructuur. Voor klopvaste benzines kiest men dus koolwaterstoffen met vertakte keten of ringstructuur. Een maat voor de ontstekingskwaliteit is het octaangetal (afkorting ON, van octane number).
Straight-runbenzines met hun grotendeels rechte ketens zijn als motorbenzine minder geschikt. De moleculen met zes en meer C-atomen worden daarom door een gecombineerd isomerisatie-, dehydrogenerings-, cycliseringsproces (‘reforming’) in meer klopvaste vertakte en ringmoleculen omgezet. De ‘lichte straight run tops’ met te laag octaangetal vormen een belangrijke grondstof voor de, petrochemische industrie. Zij worden óf als zodanig gekraakt tot etheen en propeen óf met stoom (en zuurstof) omgezet in synthesegas voor o.a. de ammoniaksynthese. Bij het moderne katalytische kraken van zware koolwaterstofmoleculen ontstaan veel produkten met vertakte structuur, die daardoor een betere klopvastheid vertonen als de overeenkomstige fracties verkregen bij het zgn. thermisch kraken; hierbij worden ook propeen en isobuteen geproduceerd, die door polymerisatie en vooral door alkylatie in vertakte moleculen kunnen worden omgezet. Door menging worden de verschillende kwaliteiten samengesteld. Een belangrijke eis gesteld aan motorbenzine is stabiliteit: bij opslag mag door verharsen van onverzadigde bestanddelen geen vorming van ‘gum’ optreden (daarom zijn diënen en cyclische alkenen ongewenst). De ontstekingskwaliteit kan verbeterd worden door bepaalde toevoegingen (‘dopes’), in hoofdzaak metaalorganische verbindingen, zoals tetraethyllood Pb(C2H5)4 (afk. TEL) met kookpunt 200 °C, en tetramethyllood (TML) met kookpunt 110 °C.
Ter vermindering van de luchtverontreiniging is het gewenst loodvrije of loodarme benzine toe te passen, waarvoor de automotor moet zijn aangepast. Ook worden aan sommige benzines krachtig werkende detergenten op aminebasis toegevoegd die het gehele inlaatsysteem van de motor schoonhouden.
Tweetaktbenzinemotoren (o.a. van bromfietsen) stellen geen hoge eisen aan het ON. Tegenwoordig zijn loodvrije bromfietsbenzines in de handel, die dus geen loodvervuiling geven en waarvan de vluchtigheid is aangepast.
De speciale kookpuntsbenzines worden gebruikt voor extractie van oliezaden, als wasbenzine en als verfverdunners, bijv. 60...80 °C extractiebenzine, 100...130 °C wasbenzine en 140...160 °C lakbenzine (‘white spirit’).