Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 27-11-2024

AMINOHARS

betekenis & definitie

(Fr.: résine d’amine; Du.: Aminoharz; Eng.: amine resin) of aminoplast, samenvattende benaming voor een aantal kunststoffen, die als gemeenschappelijk kenmerk hebben dat zij een of meer aminogroepen bevatten.

De belangrijkste zijn de ureum- en de melamineharsen, vnl. bestaande uit ureumformaldehyde, resp. melamineformaldehyde.De belangrijkste aminoharsen voor lakken zijn de ureumharsen (carbamideharsen). Bij de condensatie van ureum en formaldehyde in waterige oplossing tot dimethylolureum en verethering van een deel van de oxidegroep met butanol in zure oplossing krijgt men normaliter de drie componenten in het reactiemengsel. De reactie kan onderbroken worden door neutralisatie in een stadium waarin de reactieprodukten alle nog oplosbaar zijn. De met butanol veretherde ureumharsen worden gebruikt, ten dele in combinatie met alkyden, in moderne moffellakken waarbij de filmvorming tot stand komt doordat de condensatie zich voortzet bij verwarming. Voorts worden zij gebruikt in koudhardende lakken, ook in combinatie met alkyden, waarbij de filmvorming tot stand komt doordat de condensatie voortgezet wordt door zuurtoevoeging. Ook niet-veretherde ureumharsen worden gebruikt in een waterige oplossing als koudhardend oppervlaktebehandelingsmateriaal, waarbij de filmvorming ook plaatsvindt door toevoeging van zuur.

Melamineharsen worden gebruikt in combinatie met alkyden in hoogwaardige moffellakken: het melaminemolecule hardt sneller, heeft een grotere hardheid en de weerstand van de film is groter dan bij overeenkomende carbamideharsen. Sulfonamideharsen zijn betrekkelijk laagmoleculair, thermoplastisch en worden in cellulosenitraatlakken gebruikt.

In de textielfabricage worden aminoharsen als appreteer-, nabehandelings- en beitsmiddel gebruikt. In de Verenigde Staten gebruikt men meestal melamineharsen omdat zij geen chloor absorberen bij behandeling met bleekwater; in Europa worden de carbamideharsen meer toegepast als appreteermiddel. Als nabehandelingsmiddel daarentegen gebruikt men melamineharsen. Als appreteermiddel voor rayon geven aminoharsen een hoge graad van kreukvastheid, verminderen zij het zwellen van de vezels in water en verminderen zij het krimpen. Men past ze ook toe op katoen en linnen, maar daarbij is het moeilijker een goed resultaat te verkrijgen.

Als appreteermiddel voor wol verminderen de aminoharsen het verviltingsvermogen, zodat men daarmee wollen stoffen kan krijgen die zonder krimpen kunnen worden gewassen. Als nabehandelingsmiddel voor geverfde stoffen verbeteren de aminoharsen bij bepaalde soorten verf de watervastheid.

< >