De hoogte hebben, krijgen

betekenis & definitie

aangeschoten zijn, dronken beginnen te worden. De uitdr. is sedert de 17de eeuw bekend; in een boek van 1676 heet het, „dat wy (door het drinken) ten naasten by de hooghte van onse gedachten kregen”. Het beeld is vermoedelijk dat men een punt bereikt heeft waarboven men niet gaan moet (aldus reeds Tuinman; de latere verklaring, die aanknoping zocht bij de hoogte (poolshoogte) nemen als zeevaartterm, is weinig aannemelijk), en dezelfde gedachte leidde tot scherts, uitdr. als boven zijn bier —, later boven zijn theewater zijn: in een stadium dat verder ligt dan men door het drinken van bier, laat staan thee, bereiken kan (theewater voor thee, de drank, is in scheepstaal nog gangbaar). Vgl. Fr. être dans les vignes, allumé, émêché; Hd. einen Spitz heben.
In de verbinding op de hoogte zyn, in de zin van: bekend zijn met de toestand, de gebeurtenissen enz., heeft hoogte wel de betekenis van oriëntatiepunt (zoals b.v. in: „ik ontmoette hem op de hoogte van de winkel van S.”), die van poolshoogte is afgeleid; evenzo in zich of iemand op de hoogte stellen of houden. Ook in geen hoogte van iets kunnen krijgen, het niet kunnen begrijpen of doorzien, heeft men met een overdrachtelijke toepassing van poolshoogte te maken. Maar in „dat werk is niet op de hoogte van de wetenschap” heeft hoogte de betekenis van peil, mate van gevorderdheid tot zeker punt. De beide betekenissen spelen dooreen in zich op de hoogte houden van zijn vak; mogelijk staat dit onder invloed van Hd. auf der Höhe (der Zeit) bleiben e.d. Het Fr. d la hauteur de - wordt daarentegen alleen gebezigd met betr. tot capaciteiten.