Zend den gek om raapzaad.

betekenis & definitie

[Dat wil zeggen: geef den gek maar wat te doen, opdat gij van hem af komt. Wien men alzoo om eene beuzelachtige boodschap uitzendt, dien houdt men voor den gek. Dit doet men vooral op den eersten April, gelijk het spreekwoord zegt: Op den eersten April zendt men de gekken, waar men wil. In zijn stukje, getiteld: Paascheijeren, voorkomende in den Overijsselsehen Almanak van 1840, op bl. 178-181, zegt Dr. j. h. halbertsma: „Wat hebben de goede Nederlanders omtrent de fopperijen en gekken van den eersten April geloofd? Hebben zij niet in allen ernst gemeend, dat deze gewoonte afkomstig was van den langen neus, welken alba ten dien dage kreeg met het innemen van de Briel door de watergeuzen?

Immers

Op den eersten April

Verloor Alba zijn bril.

Ondertusschen behoort dit gebruik ongetwijfeld tot de vermaken der maand April, die aan de Noordsche venus gewijd met boert en spel geopend en gesloten wierd. Eeuwen en eeuwen voor het innemen van de Briel waren bij alle Scandinavische volken op den eersten April dezelfde fopperijen in zwang, als heden bij ons. Onnoozele halsen boodschappen te laten doen om iets dat niet bestond, elkander op een feestmaal te verzoeken dat niet gegeven wierd, jongens spotbriefjes op den rug te plakken en zoo te laten loopen, waren gewone grapjes bij hun op dien dag. En die grapjes vonden hunnen oorsprong in voorvallen der Noordsche Mythologie. De reus thiassi was van de oppergoden, de Asen, gedood; zijne dochter skathi trok zijne wapenrusting aan, en toog naar het hof der Asen om haren vader te wreken. De Asen deze amazone willende sussen, boden haar eenen echtvriend, uit haar midden aan, dien zij zelve mogt verkiezen, mits dat zij van de Asen niets zou zien dan alleen de beenen. Dit ging door; zij zag een paar van de flinkste beenen, en zeide, „Dit kan niemand dan balder zijn; hij is mijn man.” En wie was het? niörthr, de god van lucht, zee en schippers. De Asen hadden skathi bovendien nog tot vergoeding beloofd om haar eene klucht te vertoonen, waarom zij loochen zou. Ook hierin hielden zij woord; doch dewijl die grap beter in den hemel der Asen kon gespeeld, dan in onze dames-saletten op aarde verteld worden, zal ik er alleen van zeggen, dat de Noordsche volken de boert hunner goden, aan skathi gepleegd, jaarlijks in gedachtenis hielden met soortgelijke grappen op den eersten April, en dat dus van hun, waartoe ook onze voorvaderen behoorden, die gewoonte in ons midden is afgedaald.” Ofschoon het vrij ver van bewezen is, dat het spreekwoord: Op den eersten April zendt men de gekken, waar men wil, zoude ontleend zijn van herodes’ spotternij, om jezus met een blinkend kleed weder tot pilatus terug te zenden (Luk. xxiii:11), heb ik die afleiding altijd voor de ware gehouden].