Zich kranig houden

Aanduiding van iemand die zich door kunde, behendigheid e.d. gunstig boven anderen onderscheidt. De woorden worden in verband gebracht met de reputatie van de dichterlijke turfschipper van Waddinxveen (f 1863). Een bekroning van deze poëet in 1826 te Brugge zou zijn roem zover verbreid en zozeer gevestigd hebben, dat zijn naam (Kraan) als typische uitdrukking voor een vernuft dienst kon doen. Deze gissing is evenwel gezocht en dwaas. Natuurlijk schijnt een andere verklaring, dat in analogie met: hanig, bokkig, kattig enz. het woord in verband brengt met ‘kraanvogel’ en daarbij herinnert aan de spreekwoorden: ‘Beter een mus in de hand, dan een kraanvogel op het dak’, ‘De vos en de kraan hebben elkaar tot gast’, ‘Slapen als de kraanvogels’ (met half gesloten ogen) enz. Vgl. het Lat. : cranium, en Fra. : crânement, bijv. ’II s’est crânement défendu’. Zeer waarschijnlijk wordt het, dat wij het woord ‘kraan’ ontleend hebben aan het Fra. als men bedenkt hoe de betekenis verwant is. ‘Crâne’, figuurlijk twistzoeker, voorvechter; ‘crânerie’: grootsprekerij enz. De eerste de beste Fra. opéra-comique kan ons van de verwantschap overtuigen. In de roman ‘ Fromont jeune et Risler ainé’ komt Virginie in wanhoop haar lijden aan Delobelle vertellen en deze ontlokt dit alleen de kreet : ‘Quelle crâne de situation pour un cinquième acte’