Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

de horlepiep dansen

betekenis & definitie

Deze niet zo heel bekende zegswijze kan in verschillende gesprekssituaties worden gebruikt. Je kunt wat mij betreft de horlepiep dansen betekent: als het aan mij ligt zul jij je zin niet krijgen.

De horlepiep nog kunnen dansen betekent: nog tot flinke prestaties in staat zijn, waarbij dan meestal naar iemands krasse ouderdom wordt verwezen. Het woord horlepiep is een Nederlandse verbastering van het Engelse hornpipe. De hornpipe (gerelateerd aan een gelijknamig exotisch blaasinstrument) was een gezelschapsdans, die onder meer door Engelse hovelingen werd gedanst en die tijdens de barok ook wel in Nederland bekend was. Zoals vrijwel alle hofdansen uit de renaissance (als bij voorbeeld de gavotte en de sarabande) was ook de hornpipe van oorsprong een dans van het volk, die door het hof werd overgenomen en ‘veredeld’. In dit geval was er sprake van een tamelijk ingewikkelde dans die hoekig, stoer en grotesk van beweging was.Een treffende context voor de uitdrukking de horlepiep dansen vinden we in het verhaal Bartje van Herman Heijermans (1864-1924), dat de laatste levensdag beschrijft van een oude vrouw, die met de trein naar Amsterdam wil reizen:

‘Nog nooit had ze gereisd. Nou wou ze. Ze wou en was d’r niet meer af te brengen. Ze was zoo ineens koppig geworden. Als de bovenbuurvrouw d’r sprak van d’r leeftijd, lachte ze met ’n krakend lachje en zei dat ze de horlepiep nog wel kon dansen. Ze wou.

Ze wou Willem verrassen. Ze wou Amsterdam zien. Ze was plots jong geworden.’ (Keur uit de beste vertellingen van Samuel Falkland, Amsterdam 1934, blz. 7).

< >