Van der -, kop op/kop eraf
sarcastische uitdr., gebruikt als begroeting of als wijze om iemand moed in te spreken. Verwijst naar Mauritsvan der Lubbe,een Nederlandse communist die in de nacht van 27 februari van het jaar 1933 het gebouw van de Reichstag in Berlijn in brand zou hebben gestoken. Hij werd ter dood veroordeeld en stierf in 1934 (volgens de ene bron onder de guillotine, vol-gens een andere bron kwam hij voor het vuurpeloton). Tegen jongeren die vroeger wel eens brandje stichtten, zei men vaak vermanend: Het loopt nog met je af zoals met Van der Lubbe.Willem Elsschot maakte over het voorval een gedicht: ‘Het heeft de Koningin behaagd / dat er gratie werd gevraagd / Maar voor zo’n vieze jongen / wordt meestal niet aangedrongen.’ Ook bestaat er een spottend kinder- en volksversje op de ter dood veroordeelde Van der Lubbe (opgenomen in de bundel Constant heeft een hobbelpaard. 350 ongecensureerde kinder- en volksversjes,1987, samenst. Gerard van de Garde): ‘Druk op de knop / Daar gaat Van der Lubbes kop / Afgesneden / Nu is Van der Lubbe overleden / Nu is hij doodgegaan, gaan.’ Uit de literatuur nog volgende citaten:
Van der Lubbe kop eraf! Erik gaf Ans, die hij van achteren genaderd was, een zacht klapje in haar nek. (Jan Wolkers: Kort Amerikaans, 1962)
Ze zag het, pakte het kopje tussen duim en wijsvinger vast en zei: ‘Hé, Van der Lubbe, kop op, zo hebben we niets aan je.’ (Hans Koekoek: Liefhebben toegestaan, 1982)
