Ziekenfonds - Indien een groep van menschen zich vereenigt om, door het geven van regelmatige bijdragen, een fonds bijeen te brengen, waaruit bij ziekten van de deelnemers de kosten van geneeskundige hulp en behandeling kunnen worden bestreden, kan men van een z. spreken. Inderdaad zijn de eerste z. op deze wijze ontstaan en zijn zij reeds zeer oud. Men kent ze reeds in de 11de eeuw in Engeland, in de 15de eeuw in Frankrijk. Het spreekt wel vanzelf, dat, indien het aantal deelnemers aan een dergelijk fonds niet heel groot is en het aantal zieken b.v. bij een epidemie, aanmerkelijk toeneemt, het voor het aldus opgerichte z. moeilijk is zich staande te houden.
In de organisatie is in later tijd verbetering gekomen. Men heeft, voor de bepaling der bijdragen van de leden, rekening gehouden met leeftijd, geslacht, enz.; het aantal leden der z. is allengs grooter geworden, enz., zoodat in de grootere steden de z. een zeer belangrijk deel van de geneeskundige verzorging der bevolking bestrijken. Het is natuurlijk zaak der inwendige organisatie van een z., hoe zij de geneeskundige behandeling, ook de specialistische, van de leden tot haar recht zal trachten te doen komen ; evenzoo hoe de verhouding tot de behandelende geneesheeren zal zijn en van deze laatsten t.o.z. der patiënten (aantal, enz.). De wettelijke bepalingen, neergelegd in wetten als de Ongevallenwet, hebben, zooals vanzelf spreekt, ook voor de z. groote beteekenis.