Variaties - in de muziek een vorm, waarin — van oudsher-— de groote meesters met voorliefde hun werken schreven. V. zijn een reeks van muzikale karakterstukken, op den grondslag van een thema, waarmee zij in, meer of minder nauw, verband staan. Dat verband kan zijn melodisch, harmonisch, rythmisch. Voorbeelden van den klassieken v.-vorm zijn de Ciacconna en de Passacaglia.
Tot de voornaamste v.-werken behooren: Bach-Goldbergv.; Beethoven. V. voor piano in F, e, Es en C (Diabelli-v.), waarnaast nog gedeelten uit verschillende sonates, kwartetten en symphonieën, den v.-vorm vertoonen. Na hem zijn de voornaamste componisten van v. Brahms en Reger.
