Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 17-01-2019

Széchenyi

betekenis & definitie

Széchenyi (Graaf Istvan), 1791—1860, Hong. politiek schrijver, die met zijn geschriften van buitengemeenen invloed geweest is voor de vorming van het nieuwe Hongarije. Veel heeft hij gewerkt voor de oprichting der Hong. Acad. v. Wetenschappen, waarvoor hij 60.000 gld. schonk. Nadat hij de milit. loopbaan verlaten had, wijdde hij zich uitsluitend aan politiek en litteratuur.

In drie hoofdwerken: Hitel (Crediet), Világ (Licht) en Stadium, ontwikkelde hij zijn plannen tot hervorming, gelijk in talrijke tijdschrift- en dagbladartikelen. Zijn publicistische werkzaamheid oefende op de heele natie en inzonderheid op de jeugd veel invloed. Graaf Sz. poogde zijn reformideeën langs geleidelijken en bezadigden weg te bereiken. Toen hij zien moest, hoe het jonge Hongarije zich echter steeds meer om Kossuth schaarde, die wel hetzelfde doel beoogde, doch het met woeste voortvarendheid trachtte te bereiken, waarschuwde Sz. in 1841 in Kelet népe (het volk van ’t Oosten), tegen K.’s politiek, omdat hij vooruitzag, hoe deze vurige volkstribuun zijn natie in een gevaarlijke revolutie zou jagen. Door de droevige gebeurtenissen van 1849, die het gelijk van den bedachtzamen staatsman bewezen, werd zijn geest omfloerst; zijn twaalf laatste levensjaren bracht hij — ook toen hij genezen was — in een zenuwinrichting door, waar hij zijn laatste werk in het Duitsch schreef: Ein Bliek auf dem anonymen Rückblick, een antwoord op een brochure, die het streng centralistisch regeerings-systeem in Hongarije verheerlijkt had. Toen hij in 1859 zijn vaderland door nieuwe gevaren bedreigd zag, werd hij opnieuw door waanzin bevangen en stierf in het volgende jaar. Zijn tegenstander Kossuth noemde hem „den grootsten Hongaar”.

< >