Scharnhorst - (Gérard Johann David), Duitsch staatsman, geb. te Bordenau (keurv. Hannover) in 1755, bezocht de mil. school te Wilhelmstein en nam daarop dienst in het Hann. leger. In 1801 ging hij over in Pruisischen dienst en gaf den stoot tot ’t zich bezighouden met mil. studiën door de oprichting van de Militärische Gesellschaft in Berlijn. Na deel genomen te hebben aan den oorlog tegen Frankrijk in 1806 en 1807, werd hij na het sluiten van den vrede belast met de leiding van de mil. zaken.
Aangezien de conventie in 1808 had bepaald, dat Pruisen slechts een eigen leger mocht hebben van 42.000 man en er geen civiele garde mocht worden gevormd, bedacht S. een systeem, volgens ’t welk hij gelegenheid had om door korten diensttijd een groot aantal manschappen weerbaar te maken (Kriimpersystem). In 1810 op verlangen van Napoleon ontslagen als minister, behield hij als chef van den generalen staf de leiding van de legerzaken. In 1813 na de conventie van Tauroggen bereidde hij de aansluiting van Pruisen bij Rusland voor, hetgeen tot resultaat had ’t verdrag van Kalisch (zie PRUISEN). In de volgende maanden stond hij Blücher ter zijde en stierf in Juni 1813 aan de gevolgen van een wond, gekregen in den slag bij Gross-Görschen.
