Protoplasma, - de naam van de stof, waaraan het leven gebonden is. Het bestaat voor meer dan 90 % uit water, dat er als imbibitiewater in voorkomt. Verder wordt aangenomen, dat het in hoofdzaak een eiwitachtige stof is. Een chemische analyse wordt zeer moeilijk, omdat het steeds een aantal stoffen bevat, die er gemengd mee voorkomen, er in liggen, zonder dat zij tot het eigenlijke p. behooren, zooals vetten of de bestanddeelen van het celvocht in plantencellen, maar bovendien wordt zulk een analyse altijd uitgevoerd aan dood p., terwijl men toch wenscht te kennen de eigenaardigheden van het levende p. Groote p.massa’s leveren de plasmodiën der Myxomyceten, maar de pogingen om daarvan de samenstelling te bepalen, hebben om de hier genoemde redenen gefaald.
Wat de physische eigenaardigheden betreft, is p. een kolloïd en wel een emulsoïde sol. Wat men van de struktuur meent te weten, is ook weer bestudeerd aan gedoode cellen, zoodat steeds weer twijfel mogelijk is, omtrent het al of niet aanwezig zijn van zulke strukturen, ook in het leven. De theorieën, die omtrent de struktuur zijn opgesteld, hebben veel van hun waarde verloren sedert men meer is gaan letten op den kolloïdalen aard van het p. (Zie CEL en KERN, plaat Cel en Celkern).
