Pontianak, - 1) afd. der res. Westerafd. van Bornéo, omvattende de landschappen P., Koeboe, Landak, Sanggau, Sĕkadau en Tajan, met Mĕliau, thans onder rechtstreeksch bestuur gebracht ; verdeeld in de onderafd. P., Landak, Sanggau en Sĕkadau. Zie op de verschillende namen.
2) Zelfbest. landschap op Borneo’s W.-kust (zie 1), met ± 4545 K.M.2 oppervl. en een bevolking (1915) van, in ronde getallen, 300 Europ., 2300 Dajaks, 49.000 andere Vr. andere inl. w.o. veel Boegineezen, 16.000 Chin. en 400 Arab. en andere Vr. Oosterl. Het landschap bevat het benedenstroomgebied van de Kapoeas. Behalve de hoofdpl. P. zijn van belang : Soengei Kakap, Koeala Kakap en Mandor. In economisch opzicht zijn de Chineezen het voornaamste deel der bev. De stichting van het rijk P. dateert van 1772, en kwam tot stand door Pangéran Sjarif Abdoe’r Rahman, zoon van een Arabier, en rijksbestuurder van Mampawa. Het thans geldende contract met den Sultan, bestuurder van het landschap, dateert van 13 Juni 1911.
3) hoofdpl. der res. Westerafd. van Bornéo en de gelijkn. afd., onderafd. en sultanaat, aan de monding van de Landakrivier in de Kapoeas-kĕtjil, met een bevolk. (1905) van ± 13.300 Inl., ± 7090 Chin., ± 220 Europ., ± 200 Arab. en bijna 200 andere Vr. Oosterl. Met het oog op den vloed staan de huizen alle op palen ; tamelijk belangrijke Chin. timmerwerven en eenige fabrieken ; zetel van resident en sultan, van landraad, residentiegerecht en garnizoen.
4) Eigenl. Poentianak, Mal. en verwante woorden in andere talen, naam van een zeer gevreesden geest van het vrouwelijk geslacht, volgens Inl. opvatting de ziel van een in het kraambed gestorven vrouw, die het vooral op zwangere vrouwen, maar ook wel op mannen voorzien heeft. Zij wordt voorgesteld in de gedaante van een vrouw met een dolk in den rug, of als een vogel. In vele streken geeft men ’t lijk van een in ’t kraambed gestorven vrouw dorens of naalden onder de nagels, spijkert ’t haar in de kist vast, enz., om te beletten, dat de ziel als P. opvliegt.
