Periscoop, - een inrichting, waardoor men, in een onderzeeboot onder water varende, kan waarnemen, wat aan de oppervlakte voorvalt. Oorspronkelijk gebruikte men hiervoor een buis, die waterdicht door den wand van de boot heenging en aan beide einden voorzien was van een spiegel onder een hoek van 45°. Het gezichtsveld was daarbij beperkt door de wijdte van de buis. Door gebruik van oculair, tusschenlenzen en objectief werd de gezichtshoek vergroot tot 40 a 60°.
Vroeger maakte men het beeld, dat de p. gaf op een matglas of een gematteerde zijde van een prisma, even groot alsof men het met het bloote oog zag, in de meening, dat men dan het meest juist de afstanden kon schatten. De practijk leerde echter, dat men den afstand dan steeds overschatte, omdat het oog, als men het niet vrij in de natuur laat rondzien, doch het gezichtsveld door een daarvoor geplaatste lens begrenst, den indruk geeft van een verkleining van het beeld ; bovendien wordt de gezichtshoek in verticale richting beperkt, omdat men als het ware met het oog zich slechts 1/2 M. boven den waterspiegel bevindt. Ter correctie hiervan worden de beelden 1,2 a 1,5 maal vergroot. Daar het objectief slechts naar één richting kijkt, moet men, om den geheelen horizon te verkennen, de p. draaien. Wil men een doel scherper bekijken, dan kan men door middel van een uit de p. uitstekende kruk, een prisma draaien, waardoor men alsdan het beeld 4 a 6 maal grooter ziet, doch met een kleiner veld. Voorts zijn de p. door lijnen in het veld ingericht om afstanden te bepalen.
Om neerslag op de glazen te voorkomen, kan men gedroogde lucht door de buis voeren. De lengte van de buizen bedraagt 7 M., de diameter van het gedeelte, dat boven water uitsteekt, 7 a 9 c.M. Dit gedeelte moet zoo smal mogelijk zijn, om, wanneer het boven water uitsteekt, in de vaart een zoo gering mogelijk zoglijn achter te laten, teneinde zoo lang mogelijk onopgemerkt te blijven. Bij de moderne p. worden de kijkerbuizen over de geheele lengte geleid in buitenbuizen, welke den druk en de wrijving van het water opnemen; de kijkerbuizen bewegen zich nu zeer gemakkelijk in deze buitenbuizen, zoodat men ze met een paar handvatten kan ronddraaien. De kop van de buitenbuis moet het objectief van den kijker dan in alle richtingen gelegenheid geven om uit te kijken en draagt daarom een glazen kogelkap of een glazen cylinder- of lenswand met een metalen deksel of kap. De p. worden pneumatisch of hydraulisch in- of uitgevoerd. Ook in de loopgraven worden p., in meer eenvoudigen vorm, gebezigd, om over de borstweringen te kunnen waarnemen.
