Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 12-01-2019

Orseille

betekenis & definitie

Orseille, - een roode natuurlijke kleurstof, gewonnen uit dezelfde korstmossen als de lakmoes (Roccella tinctoria, R. phycopsis en andere R.-soorten, Lecanora tartarea = Ochrolechia tartarea, Pertusaria communis), doch op een eenigszins andere wijze. De wieren worden fijn gewreven en aan de lucht gelaten vermengd met ammoniak en gebluschte kalk, of wel geëxtraheerd met natronloog, het extract neergeslagen met zoutzuur, en het neerslag aan de lucht geoxydeerd. De gevormde brij wordt nog eens met veel water uitgeloogd en de oplossing drooggedampt. Men verkrijgt dan de o. als o.-violet of carmijn, Persio of Cudbear.

In Frankrijk is tegenwoordig de bereiding van o. in meer rationeele banen geleid. Zij wordt daar als lakkleurstof, gebonden aan kalk, in den handel gebracht. Het kleurende hoofdbestanddeel der o. is het O r c e ï n e, dat gevormd wordt bij de ammoniakale oxydatie van het O r c i n e, dioxytoluol C6H3(CH3)(OH)2, dat naast orsellinezuur, C6H2(CH3)(OH)2 COOH,en erythriet, C4H6(OH)4, ontstaat door de alkali-splitsing van het in de planten aanwezige erythrinezuur, C20H22O10. O. is evenals lakmoes in neutrale en alkalische oplossing blauwviolet, in zure oplossing rood. Het moet aan de open lucht bewaard worden. Vroeger een belangrijke wolkleurstof, wordt o. tegenwoordig nog slechts als bijvoeging bij andere kleurstoffen gebruikt.

< >