Melkcentrale - inrichting, bepaaldelijk voor de melkvoorziening van groote steden, waar de aangevoerde melk deskundig wordt behandeld, en van waaruit ze gedistribueerd wordt in de stad, zoodat vervalsching is uitgesloten. Op welke wijze de talrijke moeilijkheden, verbonden aan de melkvoorziening der groote steden, zijn op te lossen, is nog niet afdoende uitgemaakt. De oprichting van melkcentralen, die samenwerken met de overheid is een veel overwogen poging tot oplossing der kwestie. Melkcentrifuge werktuig, dat tegenwoordig in zuivelfabrieken algemeen dienst doet voor de afscheiding van room, die voor de boterbereiding gebruikt wordt. Men maakt hierbij gebruik van de middelpuntvliedende kracht.
De te ontroomen melk vloeit in een zeer snel ronddraaienden trommel; de zwaardere deeltjes (plasma) worden het krachtigst naar den omtrek gedreven, de lichtere (vet) verzamelen zich aan de binnenzijde van de melklaag, die zich tengevolge van de snel draaiende beweging in den trommel vormt. Het naar binnen gelegen roomlaagje en de meer aan den omtrek gelegen ontvette melk vinden afzonderlijke wegen om weg te vloeien, zoodat room en magere melk gescheiden kunnen worden opgevangen. De kracht, waarmede in moderne centrifuges de vetbolletjes door het plasma heen gedreven worden, is niet minder dan 5000 maal zoo groot als die, waarmede zij bij de natuurlijke ontrooming opstijgen. Met behulp van deze werktuigen kunnen 3000 liters melk (en zelfs wel meer) in een uur zóóver ontroomd worden, dat de magere melk niet meer dan 0,05 % vet bevat. Melkcontrôle Teneinde bij de koeien het productievermogen te kunnen beoordeelen, is het noodig, dit geregeld wordt gecontroleerd hoeveel melk ieder geeft en welke het vetgehalte der melk is van iedere koe. Vroeger meende men, dat men uit het exterieur grootendeels het productievermogen kan opmaken, dat men een melkkoe kan beoordeelen naar uitwendige kenmerken en eigenschappen.
Wij weten nu, dat wij het productievermogen alleen kunnen beoordeelen door een controle der productie. Gemiddeld eens per 3 weken wordt van iedere koe de melkhoeveelheid gewogen en met een Gerberapparaat het vetgehalte bepaald. Zoo wordt 20 maal per jaar de productie nagegaan en verder door berekening de jaarlijksche productie opgemaakt. Daar het geven van veel melk en van vette melk erfelijk is, is het voor de teeltkeus natuurlijk zeer noodig het productievermogen der koeien te kennen.
