Maria antoinette, - koningin van Frankrijk, geboren 1755, dochter van keizer Frans I en keizerin Maria Theresia, huwde in 1770 met den dauphin Lodewijk van Frankrijk. Aan het hof had zij spoedig vijanden door haar minachting van de etikette en door haar afkomst, hetgeen er niet op verbeterde toen haar gemaal in 1774 den troon besteeg. Van den ernst der tijden en de zware verantwoordelijkheid van het koningschap had zij geen begrip. In 1785 bracht het beruchte proces van het halssnoer tegen kardinaal Rohan aan haar prestige een gevoeligen slag toe ; de vrijspraak van den kardinaal bewees, dat men haar tot minderwaardige handelingen in staat achtte.
Na het uitbreken der revolutie kreeg zij de schuld van alle plannen door het hof gesmeed om een reactie teweeg te brengen. Men wist, dat M. A. correspondentie voerde met haar broeder en andere buitenlandsche hoven en kon bevroeden, dat deze gericht was tegen het thans in Frankrijk heerschende régime. Gevaarlijk werd dit voor M. A. in 1792, na het uitbreken van den oorlog, toen de leiders der uiterste fractie, Robespierre en Marat, vermoedden, dat Maria’s correspondentie met Merey Argenteau, den voormaligen Oostenrijkschen gezant, die nu te Brussel woonde, de krijgsbewegingen des vijands in de hand werkte. Na het uitbreken van het Augustus-oproer in 1792 werd zij met den koning in den Temple opgesloten. De koning werd in December 1792 van zijn gezin gescheiden, door de conventie ter dood veroordeeld en in Januari 1793 geguillotineerd.
Later werd de koningin ook van haar zoon beroofd en ten slotte werd zij overgebracht naar de „Conciergerie”, de gevangenis der ter dood veroordeelden. Begin October verscheen zij voor de revolutionnaire rechtbank. Zij werd schuldig verklaard aan „verstandhouding met de vreemde mogendheden en de buitenlandsche vijanden der republiek, strekkende om hun hulp te verleenen met geld, hun den toegang te openen tot Fransch grondgebied en den voorspoed hunner wapenen te vergemakkelijken”. Zij werd ter dood veroordeeld en geguillotineerd den 16en October 1793. — Litt.: Madame Campon, Mémoires sur la vie privée de Marie Antoinette ; P. de Nolhac, Marie Antoinette et sa cour. Zie FRANSCHE REVOLUTIE.