Maori - beteekent eigenl. Inlander, inheemsch, en wordt in ’t bijzonder gebruikt voor de inheemsche bewoners van Nieuw-Zeeland; zij zijn waarschijnlijk vóór ± 4 à 5 eeuwen van Sawaïhi of Hawaïhi (= Sawaï), het grootste eil. der Samoa-groep, gekomen, na eerst onderweg, op Rarotonga, een nederzetting te hebben gevestigd. Vóór hun komst op N.-Zeeland was dit eiland waarschijnlijk reeds eer door Polynesiërs bezocht, doch dezen hadden zich in de daar woonachtige bevolking van Papoesch of Melanesisch ras opgelost; de Maori’s echter hebben blijkbaar na harden strijd deze donkerkleurige bevolking geheel uitgeroeid, althans de mannen. De M. zijn echte Polynesiërs (zie POLYNESISCHE VOLKEN EN TALEN), over ’t algemeen iets donkerder van kleur dan hun verwanten in het O., hoewel er onder hen ook personen met zeer lichte huidskleur voorkomen; ze zijn lang en welgebouwd, en hebben een ovalen gezichtsvorm.
Ze zijn thans allen tot het Christendom overgegaan, al is van hun ouden heidenschen godsdienst nog veel overgebleven; van hun vroegere gebruiken en instellingen is, sedert zij met de beschaving in aanraking zijn gekomen, niet veel meer blijven bestaan. Ze stonden bekend als goede landbouwers, en waren vooral beroemd om hun prachtig houtsnijwerk. Het waren koene zeevaarders, terwijl de oorlog hun lust en leven was. De maatschappelijke inrichting was democratisch; er bestond onder hen polygamie, en bij sommige stammen heerschte endogamie met matriarchaat. Hun godsdienst bestond in natuuraanbidding en vooroudervereering; er bestond een zeer ontwikkelde priesterschap. Ze hadden geen geschreven litteratuur, maar tal van zangen en legenden werden mondeling overgeleverd.
Verstandelijk zijn ze zeer begaafd, met grooten aanleg voor welsprekendheid en dichtkunst. Onder de Polynesiërs muntten zij uit door uitvoerige en fraaie tatoeage; de voornaamste kleeding bestond vroeger uit een groote gevlochten mat, die tot aan den hals om 't lichaam werd geslagen. In 1840 werd hun aantal op 120.000 geschat, in 1896 was ’t tot ± 40.000 gedaald, maar in 1906 gaf de volkstelling een aantal van 47.731, zoodat de achteruitgang in vooruitgang schijnt te zijn veranderd, althans tot staan gekomen. Litt. o. a. Cowan, The Maoris of New-Zealand; Tregear, Maori Race; White, Ancient History of the Maori; Shortland, Maori Religion and Mythology; Grey, Polynesian Mythology and Maori Legends; Joh. F. Snelleman, De volken der Aarde, Dl. I.
