Lincoln (abraham) - (1809—1865), de 16e president der V. S., geb. in Kentucky, waarheen zijn grootvader uit Pensylvanië was getrokken, maar vanwaar zijn vader, een oude Christenpelgrim, in 1816 naar ’t onontgonnen Indiana toog, om als houthakker (,,pioneer”) er den kolonisten den weg te banen. Voor „de Kinderen van het Woud” was voor schoolgaan geen gelegenheid: de jonge Abraham had op zijn 13e jaar niet meer dan 12 maanden les van rondtrekkende onderwijzers gehad. Zijn moeder hield hem bij den ruwen handenarbeid aan ’t lezen.
Op zijn 20e jaar voert hij een vlot den Ohio en Missisippi af en hoort in New-Orleans veel over slaven-handel. In 1830 vestigt zijn vader zich in ’t vruchtbare Illinois en begint A. in Nieuw-Salem een kleine handelszaak, wordt er postmeester, oefent zich bij een zaakwaarnemer in de rechtskennis en ziet zich door zijn medeburgers in het Wetgevend Lichaam van Illinois gekozen.
In de hoofdstad Springfield vindt hij leerboeken voor de rechtsstudie en de selfmade-man wordt er in 1836 tot advocaat bevorderd en krijgt weldra een drukke practijk. In 1838 en ’40 wordt de „honest Abe” herkozen, ijvert als welsprekend volksredenaar tegen de uitbreiding der slavernij, door ze niet-toelaatbaar te stellen voor de nieuw-te-vormen staten, en zet als vertegenwoordiger van Illinois sinds ’47 dien strijd voort op het Congres te Washington. In 1860 wordt na een heftige verkiezingscampagne L.
tegen Douglas, den man van het slavenhoudend Zuiden, tot president gekozen. Weinige dagen na zijn verkiezing begon in Zuid-Carolina de beweging, die tot de afscheiding der Zuidelijke Staten leidde en daardoor tot den burgeroorlog (1861—’65) (zie VEREEN. STATEN, geschiedenis). Door den bloedigen oorlog was L’s doel bereikt: afschaffing der slavernij en handhaving van de eenheid der republiek.
Reeds gedurende den oorlog had L. het vraagstuk der slavernij tot oplossing gebracht: bij de proclamatie van 1 Jan. 1863 verklaarde hij alle slaven in de Z. Staten vrij en 31 Jan. 1865 werd die maatregel tot alle Staten der Unie uitgestrekt. — In Maart 1865 na zijne herkiezing in Nov. ’64 aanvaardde L. opnieuw zijn hoog ambt, doch ontijdig op Goeden Vrijdag ontviel de populaire president aan de herboren Republiek door het pistoolschot van den tooneelspeler William Booth.
