Koolzuurhoudende dranken - kunnen hun koolzuurgehalte te danken hebben aan een natuurlijke gisting van alkohol, voortgeschreden na het bottelen (bier, cider, champagne en in mindere mate alle wijnen) of wel aan een opzettelijke toevoeging van koolzuur tijdens de bereiding (spuitwater, gaseuze limonade, enz.). Daarnaast staan dan nog de echte, natuurlijke minerale wateren, die al of niet onder bijpersen van extra koolzuur uit de bron worden afgetapt en gebotteld. Voor geneeskrachtige doeleinden komen deze laatste het meest in aanmerking (zie MINERAALWATER), voor dagelijksch gebruik als verfrissching stijgt het gebruik der koolz.h. dr. meer en meer. Die waarbij het k. door alkoholgisting is ontstaan, zijn bijna steeds nog alkoholhoudend en dus schadelijk voor de gezondheid, de andere zijn, afgezien van de uiterst kleine hoeveelheden alkohol uit sommige essences afkomstig, alkoholvrij en dan ook een belangrijke steun in den strijd tegen drankmisbruik. — Wordt in schoon leidingwater koolzuur geperst, meestal tot max. 5 atm. druk, dan ontstaat het eenvoudige spuitwater, worden tevens oplosbare zouten in geringe hoeveelheden toegevoegd, dan spreekt men van sodawater of kunstmatig mineraalwater. Komen er bovendien nog vruchtenstroopen bij, dan ontstaan de koolzuurhoudende limonades.
De vruchtenstroop hiervoor bestaat uit een suikeroplossing of een saccharine-oplossing, waaraan gekleurde vruchtenessences zijn toegevoegd. In den regel zijn deze laatste synthetisch samengesteld, en bevatten zij in het geheel geen werkelijke vruchtensappen. Ter verbetering van den smaak komen somtijds citroenzuur, melkzuur, zwavelzuur en phosphorzuur voor (de beide laatste verwerpelijk!) en ter verhooging van de schuimende werking iets gelatine of een weinig saponine, waartegen weinig bezwaren bestaan. Er dient voor gezorgd, dat het gebruikte water van deugdelijken, ziektekiemvrijen oorsprong is, liefst leidingwater. De toevoegingen aan sodawater bestaan in hoofdzaak uit soda en keukenzout (0,1 a 0,2%).
Daarnaast komen kleine hoeveelheden andere zouten voor, dan meestal voor therapeutische doeleinden. — De bereiding van opzettelijk k. d. geschiedt tegenwoordig in ontelbare locale installaties, meestal zeer in het klein. De apparatuur bestaat uit twee deelen, den menger, waarin leidingwater door schudden of roeren met koolzuur (uit stalen reservoirs) van ± 5 atmosfeeren druk wordt verzadigd, en de kogelfleschjes-vulmachine. Door één draaiïng van het toestel wordt eerst met behulp van een klein maatpompje de noodige (en regelbare) hoeveelheid vruchtenstroop (essence, suiker en water) en daarna het koolzuurhoudende water uit den menger in het fleschje gebracht. Door dit in omgekeerden stand uit de machine te nemen, wordt het automatisch gesloten, daar de eigen koolzuurdruk den knikker tegen de gummi-ringafsluiting perst.
