Kazuifel - (Lat. casula (planeta)), het liturgisch oppergewaad van den priester bij het opdragen van de H. Mis. Het K. heeft zijn oorsprong in een weleer overal verbreid profaan oppergewaad, dat de Romeinen paenula noemden : bij koud en regenachtig weer kleedden de Romeinen zich met de paenula, een mantel, die, zonder van mouw voorzien te zijn, het geheele lichaam bedekte. Sinds de 4e eeuw wordt deze ook voor liturgische diensten gebruikt, maar nog niet uitsluitend ; tot omstreeks 600 komt zij voor in de kleederdracht der leeken, tot in de 8ste (9e) eeuw is zij de gewone dracht van geestelijken en monniken. In het liturgisch gebruik werd dit oppergewaad tot midden der 9e eeuw, buiten Rome tot in de 11e eeuw, niet alleen door de priesters, maar door alle geestelijken gedragen ; het was te Rome tot de 8ste, op sommige andere plaatsen tot de 13e eeuw, het gewone ambtsgewaad der sub-diakens.
Het K. is eerst sinds de 11e eeuw eigenlijk misgewaad, terwijl het te voren tot de meest verschillende liturgische diensten gebruikt werd. Ook nu nog wordt het K. op bepaalde dagen door den diaken en den sub-diaken gedragen, de voorzijde opgevouwen. Wat den vorm betreft, is het K. tot in de 13e eeuw een wijde, klokvormige mantel, even lang aan de voorzijde, de achterzijde, en over de armen, met een opening voor het doorlaten van het hoofd. Thans is het K., hoewel geen bepaalde vorm is voorgeschreven, een over de voorzijde van het lichaam en den rug afhangend gewaad met opening voor ’t doorlaten van het hoofd, op de achterzijde een kruis, op de voorzijde een kolom ; op verschillende plaatsen echter keert men langzamerhand weer tot den ouden mantelvorm terug. Het K. wordt gedragen in 5 kleuren : wit, paars, groen, rood en zwart, naar gelang van de feesten en de dagen ; Zondagen van het jaar is de rosé kleur toegestaan. Thans is het kerkelijk voorschrift, dat het K. van zijde moet zijn, of minstens van halve zijde.
